آیا زمان شیردهی مادر در محل کار قانونی است؟

اهمیت تغذیه نوزاد با شیر مادر امری است که امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست. سازمان بهداشت جهانی در پی کاهش تغذیه با شیر مادر در جهان، هفته اول از ماه آگوست را با عنوان «هفته جهانی تغذیه با شیر مادر» نام‌گذاری کرده است.‌ زیرا بر اساس استاندارد های جهانی، همه کودکان باید تا 6 ماهگی منحصرا با شیر مادر خود تغذیه گردند.

قانون کار نیز در پی این امر مهم، کارفرمایان را ملزم نموده است که امکانات مورد نیاز برای مادران شیرده را فراهم نمایند. بر طبق ماده ۷۸ قانون کار جمهوری اسلامی ایران، در کارهایی که دارای کارگر زن هستند کارفرما مکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک پس از هر سه ساعت نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد.

این فرصت جزء ساعات کار آنان محسوب می‌شود و همچنین کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با در نظر گرفتن‌ گروه سنی آن ها مراکز مربوط به نگهداری کودکان (‌از قبیل شیرخوارگاه ، مهد کودک و …) را ایجاد نماید.

این قانون مستلزم آن است که همه مادران شیرده مکانی مناسب برای شیر دادن داشته باشند که از انتظار سایرین به دور بوده و عاری از مزاحمت و رفت و آمد سایر همکاران و عموم باشد، که مادر بتواند شیر را در آن محل بدوشد.

به علاوه لازم است که کارفرمایان برای مادران شاغل و شیرده، زمان متناسبی برای استراحت و دوشیدن شیر تا ۱۲ ماه پس از تولد کودک را در نظر بگیرند. بنابراین چنین حقی قانونی می باشد و مادران شاغل که در دوران شیردهی به سر می برند برای طرف کردن آن از کارفرمای خود می توانند مطالبه قانونی داشته باشند.

آیا برای مادران شاغل در دستگاه های دولتی نیز مقرره ای جهت شیردهی نوزادان شیرخوار وجود دارد؟

بله، برای مادران شاغل در دستگاه های دولتی نیز مقرره ای جهت شیردهی نوزادان شیرخوار نیز مقرره ای وجود دارد. طبق قانون « ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی» دستگاه ‌های دولتی نیز موظف‌ می باشند تسهیلات لازم را برای تغذیه شیرخواران با شیر مادر در کنار محل کار کارکنان شیرده ایجاد نمایند.

بدین منظور مادرانی که در دوران شیردهی می باشند مجاز هستند روزی یک ساعت از تایم اداری خود را به تغذیه نوزادان شیر خوارشان اختصاص دهند و نکته حایز اهمیت این است که این زمان جز ساعات کاری این دسته از بانوان محسوب می گردد و برای این ساعت نیازی به اخذ مرخصی از جانب مادران شیرده نمی باشد.

آیا مادران می توانند مرخصی شیردهی را در پایان روز یک جا مطالبه نمایند؟

بله مادران مشغول به کار که در دوران شیردهی به سر می برند، در صورت تمایل مادر می‌تواند این مرخصی را به صورت یک جا در روز مطالبه نموده یعنی به جای اینکه تا پایان دو سالگی کودک پس از هر سه ساعت نیم ساعت برای شیر دادن کودکان مرخصی بگیرند، در پایان ساعت کاری روزانه، یک ساعت زودتر محل کار خود را ترک نمایند.

آیا مرخصی شیردهی جدای از مرخصی استحقاقی می باشد؟

بله، مرخصی برای مادران مشغول به کار که در دوران شیردهی به سر می برند جدای از مرخصی استحقاقی محسوب می‌ گردد و بدین وسیله باید امنیت شغلی کارگران مشغول به کار که در دوران شیردهی می باشند، تامین گردد.

آیا دستگاه های دولتی نیز موظف به تسهیلات برای کارمندان خود که در دوران شیردهی هستند، می باشند؟

دستگاه‌ های دولتی و وابسته به دولت از جمله سازمان ‌هایی که شمول قانون بر آن‌ ها مستلزم ذکر نام است و دیگر دستگاه‌ هایی که به لحاظ‌ مقررات خاص استخدامی مشمول قانون کار نیستند موظف به ایجاد تسهیلات مناسب برای تغذیه شیرخوارگان با شیر مادر در جوار محل کار کارکنان‌ زن می‌ باشند.

آیا مدت مرخصی که جهت شیردهی نوزادان برای مادران شیرده در قانون پیش بینی شده است، همراه با مزد و مزایا می باشد؟

بر طبق ماده 78 قانون کار ، کارفرما مکلف است پس از هر 3 ساعت، نیم ساعت به مادران شاغلی که فرزندان خود را شیر می دهند تا پایان دو سالگی تایمی برای شیردادن بدهد، پس  این فرجه ها با استفاده از مزد و مزایا بوده و خارج از ساعات کاری نمی باشد.

آیا مدت مرخصی که جهت شیردهی نوزادان برای مادران شیرده در قانون پیش بینی شده است و این مدت جزء سابقه کار آنان منظور می گردد؟

بله، از هر نظر جزء سابقه کار مادران شاغل منظور خواهد شد.

اگر مادری صاحب فرزند دوقلو یا فرزندانی که همگی در دوران شیرخوارگی هستند داشته باشد، فرجه شیردهی بیشتری برای وی در نظر گرفته می شود؟

خیر، باید بگوییم که مقررات مربوط به شیردهی کودکان همان محتوایی است که در ماده 78 قانون کار پیش‌بینی شده است یعنی همان مدت زمان نیم ساعته برای هر 3 ساعت کار و در مورد مادران شاغلی که فرزندان دوقلو یا بیشتر دارند نیز مقرره خاصی در نظر گرفته نشده است و همان مدت زمان برای ایشان جاری می گردد.

آیا مادران مشغول به کار که در دوران شیردهی  می توانند از این حق قانونی خود استفاده نکند و بجای آن اضافه کاری بگیرند؟

به نظر می رسد استفاده مادران شیرده شاغل در تایم معین شده در قانون کار، امتیازی است که قانون گذار جهت حمایت از مادر و کودک در قانون درج نموده است لذا در خواست مادران شیرده ای که مشغول به کار می باشند مبنی بر این که از این امتیاز قانونی خود استفاده ننمایند تا به مرخصی سالانه ایشان زمانی اضافه گردد یا به ازای آن وجه نقدی دریافت نمایند یا این که به عنوان اضافه کاری در آن مدت مبلغی دریافت نمایند با روح حاکم بر ماده قانونی مذکور و فلسفه وجودی این ماده مغایرت دارد.

پس در صورتی که مادران شاغل از این مرخصی حقی قانونی برای ایشان می باشد در ایام شیردهی استفاده نکنند، نمی‌توانند ادعایی برای دریافت پول یا مواردی از این قبیل معادل مرخصی شیردهی به عنوان اضافه کاری داشته باشند.

آیا مجازاتی برای متخلفان از قانون مرخصی شیردهی در قانون وجود دارد؟

بله، طبق قانون دستگاه ‌های دولتی موظف می باشند تسهیلات لازم را برای تغذیه نوزادان شیرخوار با شیر مادر در جوار محل کار کارکنان زن که در دوران شیردهی به سر می برند، ایجاد نمایند.

بدین سان مادران شیرده نیز مجاز می باشند روزی یک ساعت از وقت اداری خود را به تغذیه نوزادان با شیر خود اختصاص دهند که این وقت هم جز ساعت کاری مادران شیرده محسوب می گردد و برای این ساعت نیازی به اخذ مرخصی نیست.

در آیین‌نامه اجرایی این قانون مجازات‌ هایی نیز در نظر گرفته شده است. به طور مثال جریمه نقدی و حبس برای متخلفان در قانون پیش بینی شده است. این قانون تمام شاغلان در بخش‌ های دولتی و غیردولتی، اعم از کارکنان دولت، کارگران مشمول قانون کار و غیره را در بر می‌ گیرد.

آیا برای سياست گذاري، نظارت و تعيين نحوه آن بر اجراي اين قانون نهادی پیش بینی شده است؟

بله، طبق ماده 7 قانون ترويج تغذيه با شيرمادر و حمايت از مادران در دوران شيردهي (1374) و آئين نامه اجرايي (1375) و الحاقات بعدي (86 -1380) به منظور سياستگذاري، نظارت و تعيين نحوه آن بر اجراي اين قانون كميته اي با عنوان كميته سياست گذاري و نظارت بر ترويج تغذيه با شير مادر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تشكيل مي شود.

اعضاي اين كميته كه با حكم وزير بهداشت درمان و آموزش پزشكي به عضويت كميته منصوب مي شوند عبارت اند از:

• الف- معاون امور بهداشتي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
• ب- معاون امور دارو و درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
• ج- رئيس سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران
• د- دو نفر از اعضاء كميته كشوري ترويج تغذيه با شيرمادر
• هـ- يك نفر پزشك متخصص زنان و زايمان
• ز- يك نفر متخصص علوم تغذيه
• ح- يك نفر روحاني آشنا به مباني اسلام كه حداقل 6 سال دوره خارج فقه و اصول را طي كرده باشند.
• ط- يك نفر به نمايندگي از شوراي فرهنگي، اجتماعي زنان شوراي عالي انقلاب فرهنگي خدمات كميته سياست گذاري و نظارت بر ترويج تغذيه با شير مادر افتخاري مي باشد.

آیا برای پیگیری اختلافات میان کارگر و کارفرما نظیر اختلاف بر عدم قائل شدن زمانی برای مرخصی توسط کارفرما به کارگر، احتیاج به مراجعه به وکیل دادگستری می باشد؟

همانطور که اشاره شد حق مادران در دوران شیردهی برای مراخصی جهت شیر دادن به نوزادان حقی قانونی می باشد و کارفرمایان به موجب قانون موظف به اعطای چنین مرخصی برای این دسته از بانوان می باشند.

لذا در صورت تخلف کارفرمایان در این زمینه قابلیت پیگرد قانونی نیز وجود دارد. قطعا در تهیه و پیگیری شکوائیه، لایحه دفاعیه و اظهارنامه برای هیات های موضوع قانون کار حضور یک وکیل کار متخصص می تواند شما را هرچه زودتر به سر منزل مقصود برساند.

وکلا از پیچ و خم های دادرسی در ادارات کار و هیات های حل و فصل اختلاف به خوبی آگاهی دارند و بهترین راه حل را برای شما انتخاب می نمایند تا بتوانید در سایه حمایت قانون از حقوق قانونی خود بهره مند گردید.