کارگر در ماموریت اداری حادثه برایش رخ می‌ دهد، از چه حقوقی برخوردار است؟

یکی از حقایقی که در حوزه کار و مشاغل وجود دارد، حادثه و حوادث ناشی از کار است و امکان دارد به اشکال گوناگونی برای کارگران و کارمندان رخ دهد.

نوع حادثه و میزان آن در هر کارگراه و محیط کاری متفاوت است، به عنوان مثال حادثه‌ای که در محیط صنعتی ممکن است برای کارگر رخ دهد مانند قطع عضو هنگام برش کایر یا پرس‌کاری، هرگر برای کارمند اداره رخ نخواهد داد.

بنابراین نوع حادثه در هر محیط کاری با محیط دیگر تفاوت دارد. البته که همه می‌دانیم میزان وقوع حادثه ناشی از کار در محیط‌های اداری بسیار کمتر از محیط‌های صنعتی و کارخانجات است.

حادثه ناشی از کار، علاوه بر خساراتی که ممکن است برای کارگر و کارفرما به بار آورد، تنش‌هایی نیز میان کارگر و کارفرما و همچنین بیمه ایجاد می‌کند.

به همین دلیل کارشناسان سامانه وکیل کار 24 ضروری دانستند که اطلاعاتی را درباره حوادث ناشی از کار، نقش کارفرما در حوادث ناشی از کار، ماموریت اداری و وقوع حادثه در ماموریت بیان کنند.

حادثه­ ناشی از کار چیست؟

اولین موردی که قصد تعریف و بررسی کردن آن را داریم، حادثه ناشی از کار است.

بند 8 ماده 2 قانون تامین اجتماعی، حادثه را چنین تعریف کرده است: حادثه اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای است که تحت تاثیر عامل یا عوامل خارجی در اثر عمل یا اتفاق ناگهانی رخ می­‌دهد و موجب صدماتی بر جسم یا روان بیمه شده می­‌گردد.

ماده 60 همین قانون نیز در تعریف حادثه ناشی از کار بیان داشته که اگر کارگری در زمان انجام وظیفه و یا به سبب آن دچار حادثه‌ای شود، آن حادثه ناشی از کار محسوب خواهد شد.

البته موارد حادثه ناشی از کار از این نیز گسترده‌تر است و حتی اگر کارگر به دستور کارفرما در محیطی حارج از کارگاه مشغول به کار باشد و یا برای معالجات درمانی به بیمارستان یا کلینیک مراجعه کرده باشد و یا حتی در حال رفت و آمد عادی به منزل یا محل کار باشد و حادثه‌ای برای او رخ دهد، حادثه ناشی از کار خواهد بود.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تعریف کمی متفاوتی برای حادثه ناشی از کار ارائه داده است. به موجب تعریف این وازرت، حادثه ناشی از کار یعنی اتفاق یا پیامدی که در جریان انجام کار برای کارگر پیش بیاید و همراه با صدمات مرگبار و غیرمرگبار باشد.

زمانی که حوادث ناشی از کار برای کارگری رخ می‌دهد، هم برای او و هم برای خانواده‌اش رنج و زیان اقتصادی به بار می‌آورد. همچنین بروز حادثه ناشی از کار برای کارفرمایان نیز در بر گیرنده زیان اقتصادی است.

با وجود آن که کارگر باید در انجام وظایف خود نهایت دقت و تلاش را به کار بگیرد و مقررات امنیتی لازم برای جلوگیری از حادثه را رعایت نماید، اما در هر صورت مسئولیت اصلی بر عهده کارفرما است.

باید چنین گفت که حادثه به صورت خود به خودی رخ نخواهد داد و وقوع آن نیاز به عواملی دارد که می‌توان با رعایت نکات ایمنی و مقررات فنی، وقوع این اتفاقات را به حداقل رساند.

در بیشتر مواقع این عوامل انسانی و اشکالات و نواقص فنی است که باعث می‌شود حاودث ناشی از کار رخ دهد، مانند: عدم نظارت و سرپرستی، بی‌دقتی در انجام وظایف، عدم توجه به دستورالعمل‌ها، عدم رعایت نکات ایمنی، عدم برنامه ریزی صحیح و غیره.

به دلیل آن که بیشتر حوادث ناشی از کار از اشکالات و نواقصی که در ابزارآلات و ماشین‌آلات وجود دارد ناشی می‌شود، برای آن که از وقوع حادثه جلوگیری کرد و احتمال رخ دادن آن را بسیار کاهش داد می‌توان روش‌هایی به کار برد از جمله آموزش صحیح به نیروی کار، تهیه ابزارآلات و ماشین‌آلات سالم و جدید، استفاده از وسایل ایمنی و حفاظت فردی مانند کلاه و کفش و لباس مناسب، برقرار کردن روش‌های ایمن و غیره.

در کارگاه‌های ساختمانی و عمرانی حادثه‌های رایجی وجود دارد که با شناسایی آن‌ها می‌توان راحت‌تر احتمال وقوع آنها را کاهش داد.

این حوادث عبارت هستند از: ماندن کارگران در زیر آوار ناشی از ریزش ناگهانی ساختمان، صدمه به کمر و ستون فقرات در اثر روش‌های غلط حمل و جا به جا کردن بار و مصالح، سقوط نیروهای کار از ارتفاع، تماس با خطوط هوایی انتقال نیروی برق، سقوط مواد و مصالح کار بر روی کارگران، برخورد با اشیا متحرک، صدمات ناشی از کاربرد غلط ابزار کار و یا کار کردن با ابزارآلات ناقص و غیره.

کارفرما در حوادث ناشی از کار چه نقشی دارد؟

زمانی که حادثه ناشی از کار رخ دهد، اگر وقوع آن حادثه به دلیل کم کاری کارفرما در تهیه وسایل و تجهیزات ایمن باشد، خسارتی که به کارگر وارد شده و بیمه آن را به وی پرداخت نموده است از کارفرما دریافت خواهد شد.

اگر دلیل بروز حادثه ناشی از کار قصور و خطا و عدم رعایت مقررات از سوی کارگر باشد، تمامی هزینه‌ها مانند هزینه درمان و پرداخت مستمری و غرامت دستمزد از سوی شرکت بیمه و صندوق تامین اجتماعی به کارگر پرداخت می‌شود.

به طور کلی می‌توان این گونه گفت که کارفرما در دو مورد مسئول پرداخت خسارت به کارگر است:

1. در خصوص هزینه‌هایی که در ماده 66 قانون تامین اجتماعی نام برده شده است. به موجب این ماده: در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه مستقیما ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات‌بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده سازمان تأمین خدمات درمانی و سازمان هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌‌‌ها‌ و غیره را پرداخته و طبق ماده 50 این قانون از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.
2. هزینه‌هایی که در ماده 90 قانون تامین اجتماعی بیان شده است. به موجب این ماده: افراد شاغل در کارگاه ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهای مرجوع را داشته باشند، بدین منظور کارفرمایان مکلفند قبل از بکار گماردن آنها ترتیب معاینه پزشکی آن‌ها را بدهند. درصورتی که پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود که نامبردگان در حین استخدام قابلیت و استعداد کار مرجوع را نداشته و کارفرما در معاینه پزشکی آن‌ها تعلل کرده است و بالنتیجه بیمه شده دچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یابد، این سازمان مقررات قانونی را درباره بیمه شده اجرا و هزینه‌های مربوط را از کارفرما طبق ماده 50 قانون تامین اجتماعی، مطالبه و وصول خواهد نمود.

بنابراین به عنوان نتیجه باید چنین گفت که اگر کارفرما در وقوع حادثه ناشی از کار مقصر شناخته شده و کارگر نیز از کار افتاده شود به نحوی که سازمان تامین اجتماعی مکلف به پرداخت مستمری به او گردد، کارفرما موظف است که این مستمری ماهانه را به سازمان پرداخت نماید.

البته وی این امکان را دارد که مستمری تعیین شده را به صورت یک جا پرداخت کرده و بری الذمه شود.

کارگری که دچار حادثه ناشی از کار در ماموریت شده، از چه حمایت‌های قانونی برخوردار می‌شود؟

زمانی که کارگری در ماموریت دچار حادثه ناشی از کار می‌شود با عنایت به مقررات کار و رفاه اجتماعی، از مزایا و حمایت‌های قانونی خاصی برخوردار می‌شود که به شرح زیر خواهد بود:

1. اگر کارگری که حادثه دیده، بر اثر همان حادثه دچار از کار افتادگی کلی یا جزئی شود و یا آن که دچار یک بیماری حرفه‌ای مربتط با همان حادثه شود، بدون آن که به مدت پرداخت حق بیمه او توجه شود، این حق را دارد که از سازمان تامین اجتماعی، مستمری از کار افتادگی کلی ناشی از کار را دریافت نماید.
2. زمانی که کارگری بر اثر حادثه ناشی از کار، دچار از کار افتادگی کلی می‌شود و قرارداد کار او به پایان می‌رسد، کارفرما موظف خواهد بود معادل با دو ماه حقوق، به وی پاداش و مزایا پرداخت کند.

چه مواردی ماموریت محسوب می‌شوند؟

برای آن که متوجه شویم چه مواردی ماموریت هستند تا کارگر از حمایت‌های قانونی آن برخوردار شود، باید به ماده 46 قانون کار مراجعه کنیم.

به موجب این ماده: به کارگرانی که به موجب قرارداد یا موافقت بعدی به ماموریت‌های خارج از محل خدمت اعزام می‌شوند فوق‌العاده ماموریت تعلق می‌گیرد. ‌این فوق العاده ماموریت در قانون کار نباید کمتر از مزد ثابت یا مزد مبنای روزانه کارگران باشد همچنین کارفرما مکلف است وسیله یا هزینه رفت و برگشت آن‌ها را تامین نماید.

تبصره – ماموریت به موردی اطلاق می‌شود که کارگر برای انجام کار حداقل 50 کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل ماموریت توقف نماید»

با توجه به تبصره ماده 46 قانون کار متوجه شدیم برای آن که وظیفه‌ای ماموریت محسوب شود لازم است که کارگر برای انجام آن حداقل 50 کیلومتر از محل کار دور شود و یا اگر مسافت کمتر از 50 کیلومتر است، مجبور باشد یک شب در آن مکان ساکن شد.

اگر در وظیفه‌ای که از سوی کارفرما به کارگر و یا نیروی کار محول شده یکی از این دو شرط وجود داشته باشد، به این معناست که به ماموریت رفته است و از حمایت‌های قانونی آن که شامل حق ماموریت است برخوردار می‌شود.

همچنین زمانی که کارگر در ماموریت است، در حال انجام وظیفه است، بنابراین اگر دچار حادثه شود، حوادث ناشی از کار محسوب خواهد شد.

پس اگر این سوال برایتان پیش آمده که آیا حوادثی که در زمان انجام ماموریت برای نیروی کار رخ می‌دهد، حوادث ناشی از کار است یا خیر؟ باید پاسخ بدهیم که بله.

حوادث ناشی از کار به حوادثی گفته می‌شود که در زمان انجام وظیفه و به سبب آن برای کارگر در کارگاه و یا محیط کاری رخ می‌دهد و حتی اگر کارگر به دستور کارفرما در خارج از محیط کاری در حال انجام ماموریت باشد و دچار حادثه‌ای گردد، آن حادثه، حادثه ناشی از کار به حساب خواهد آمد.

بیمه تامین اجتماعی و بیمه مسئولیت مدنی چه نقشی در حوادث ناشی از کار دارند؟

زمانی که حادثه ناشی از کار اتفاق می‌افتد، برای خدمات درمانی و پرداخت دیه ناشی از حادثه، 2 نوع بیمه مسئول هستند؛ بیمه مسئولیت مدنی و بیمه تامین احتماعی.

بیمه تامین اجتماعی به موجب ماده 54، زمانی که حادثه ناشی ازکار برای کارگر رخ می‌دهد، علاوه بر خود بیمه شده خانواده وی را نیز تحت پوشش قرار داده و به آن‌ها خدمات درمانی و غیره ارائه می‌دهد.

خدمات درمانی که به کارگر زیان دیده ارائه می‌دهد شامل تحویل داروهای مورد نیاز وی، انجام آزمایشات، درمان سرپایی، اقدامات بیمارستانی و غیره است.

بیمه مسئولیت مدنی نیز بیمه است که بیمه‌گر تمامی مسئولیت‌های پرداخت هزینه به بیمه شده را بر عهده گرفته و آن را پرداخت می‌نماید.

به عبارت دیگر بیمه مسئولیت مدنی به این صورت است که متعهد می‌شود که اگر مشخص شود کارفرما در جریان وقوع حادثه ناشی از کار تقصیر داشته و کوتاهی انجام داده است، همه هزینه‌ها و جریمه‌هایی که باید به کارگر پرداخت کند را بپردازد.

بیمه حادثه ناشی از ماموریت در خارج از کارگاه

زمانی که کارفرما به کارگر ماموریتی می‌دهد، اگر کارگر موافق کرده و به آن ماموریت برود، مانند آن است که در محیط کارگاه مشغول به انجام وظیفه است.

بنابراین اگر در زمان ماموریت برای کارگر حادثه‌ای رخ دهد که شرایط حادثه ناشی از کار را داشته باشد، حادثه ناشی از کار محسوب خواهد شد. به همین دلیل نیز کارگر زیان دیده در ماموریت، استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی را خواهد داشت.

البته برای ماموریت حساب شدن وظیفه محول شده به او، باید شرایطی که در فوق بیان کردیم را داشته باشد. به موجب این قانون نیازی نیست که کارگر سابقه کار یا سابقه بیمه داشته باشد، حتی اگر یک روز از شورع کار و یا بیمه شدن او گذشته باشد، باز هم استحقاق دریافت مستمری را دارد.

به بیان بهتر صرف آن که نیروی کاری مشمول مقررات کار و بیمه اجباری شود و اشتغال او به عنوان کارگر رسمی تایید و ثبت شد، برای پرداخت مستمری از کار افتادگی به او کفایت می‌کند.

بیمه شده و یا کارگری که در زمان انجام ماموریت دچار از کار افتادگی جزئی شود و کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی برای او تشخیص 33 الی 66 درصد از کار افتادگی دهد، هم مشمول این قانون یعنی دریافت مستمری از کار افتادگی می‌شوند و به همین ترتیب کارگر حادثه دیده می‌تواند از مزایای از کار افتادگی جزئی استفاده کند.

کارشناسان و متخصصان سامانه وکیل کار 24 می‌گویند در حالتی که کارگر حادثه دیده باتوجه به نظر کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی تنها 10 الی 33 درصد دچار از کار افتادگی شده بود، بیمه تامین اجتماعی به او مبلغی تحت عنوان “غرامت نقص مقطوع” پرداخت خواهد کرد.

در انتهای این مطلب به عنوان جمع بندی مطالب بیان شده باید گفت که زمانی که کارگر در حین انجام وظیفه و یا به سبب آن دچار حادثه‌ای شود، آن حادثه، حوادث ناشی از کار به حساب خواهد آمد.

زمانی که کارگر به دستور کارفرما در ماموریت باشد نیز این قانون صدق خواهد کرد و اگر کارگر در حین انجام وظیفه محول شده و یا به سبب آن دچار حادثه گردد، حادثه ناشی از کار محسوب خواهد شد.

کارگر حادثه دیده در ماموریت نیز استحقاق دریافت مستمری از کار افتادگی را دارد. البته در این خصوص کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی باید از کار افتادگی را تایید کرده و درصد آن را مشخص نمایند.