آیا کارفرما می تواند حقوق کارگر را نقدی پرداخت کند؟

در قرارداد استخدامی که بر اساس قانون کار منعقد می‌شود کارگران با عنوان نیروی کار در مقابل اعمالی که برای کارفرما انجام می‌دهند بر اساس ماده ۳۴ و ۳۵ قانون کار مستحق حق السعی و مزد می‌باشند.

مزد کارگران می‌توانند نقدی و غیر نقدی باشد البته تنها بخشی از حق السعی نیروی کار می‌توانند به صورت غیر نقدی پرداخت شود اما کارفرمایان باید حداقل عددی که در شورای عالی کار برای کارگران تصویب شده است را به صورت حقوق نقدی به آن‌ها پرداخت نمایند.

اما نکته‌ای که باید به آن توجه نمایید این است دستمزد و حقوق کارگران باید به حساب آن‌ها واریز شود و برای کارگران حساب بانکی افتتاح می‌شود اگر کارفرمایی از انجام این کار تخلف نماید با او برخورد قانونی می‌شود.

با این حال کارفرمایانی نیز وجود دارند به پرداخت کلیه حقوق و مزایای کارگر خود به صورت نقدا اقدام می‌نماید که در این صورت برای اثبات پرداخت حقوق کارگر خود و جلوگیری از وجود مشکل در آینده و اثبات پرداخت حقوق کارگر خود، حتما فیش واریزی و امضا و اثر انگشت کارگر را اخذ نمایند.

دریافتی‌های کارگر بر اساس قانون کار

مواردی که معمولا کارگر به عنوان نیروی کار از کارفرما باید دریافت نماید شامل دستمزد و هزینه مسکن و خانواده و سود سالانه تا هزینه رفت و آمد و خواروبار او می‌باشند که همگی حق السعی او را تشکیل می‌دهند.

کارفرما باید هر ماه آن‌ها را بر اساس قانون کار به صورت نقدی و غیر نقدی به حساب کارگر واریز نماید. باید بدانیم که امروزه اکثر کارفرمایان صرفا به کارگران خود دستمزد آن‌ها را می‌پردازند و سراغ پرداخت حق السعی او نمی‌روند.

در برخی از مجموعه‌ها نیز بعضی از کارفرمایان به کارگران خود کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار یا بن کارگری می‌دهند.

این کمک هزینه اقلام باید به صورت نقدی بر اساس ماده ۳۶ قانون کار به حساب کارگران پرداخت شود تا کارگران بتوانند اقلام مورد نیاز خود را خریداری نمایند.

اما گاهی نیز بین کارگر و کارفرما توافق می‌شود که کارگر این وجه را به صورت غیر نقدی دریافت نماید که در این حالت و وجود توافق بین آن‌ها مشکلی وجود نخواهد داشت. در ذیل به دریافتی‌های کارگر بر اساس قانون کار می‌پردازیم:

کلیه دریافت‌های قانونی به کارگر به اعتبار قرارداد کار اعم از مزد یا حقوق کمک عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر این‌ها دریافت می‌نماید را حق السعی می‌نامند.

در تعریف قانونی مزد نیز، مزد عبارت است از وجوه نقدی یا غیر نقدی و یا مجموع آن‌ها که در مقابل انجام کار به کارگر پرداخت می‌شود.

ارتباط مزد با ساعت کار

همان‌طور که می‌دانید مزد باید با ساعات انجام کار مرتبط باشد در این صورت مزد را  مزد ساعتی می‌نامند و در صورتی که بر اساس میزان انجام کار و یا محصول تولید شده باشد، کارمزد و چنانچه بر اساس محصول تولید شده و یا میزان انجام کار در زمان معین باشد، کارمزد ساعتی نامیده می‌شود.

مزد ثابت نیز عبارت است از مجموع مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل باید بدانیم که بر اساس قانون مزد باید در فواصل زمانی مرتب و در روز غیر تعطیل و ضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با تراضی طرفین به وسیله چک عهده بانک و با رعایت شرایط ذیل پرداخت شود.

چنانچه بر اساس قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ مزد به صورت روزانه یا ساعتی تعیین شده باشد، پرداخت آن باید پس از محاسبه در پایان روز یا هفته یا پانزده روز یک‌بار به نسبت ساعات کار و یا روز‌های کارکرد صورت گیرد.

همچنین به خوبی می‌دانیم که در اثر کارگاه‌ها هر دو جنس زن و مرد مشغول به کار می‌باشند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که آیا برای انجام کار مساوی که در شرایط مساوی در یک کارگاه انجام می‌گیرد باید به زن و مرد مزد مساوی پرداخت شود؟

پاسخ بله است زیرا بر اساس قانون، تبعیض در تعیین میزان مزد بر اساس سن، جنس، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است.

شیوه‌های دیگر تعیین و پرداخت مزد بر اساس قانون کار

گاهی پیش می‌آید بعضی کارگران به صورت نیمه وقت در یک کارگاه مشغول به کار می‌شود در این حالت بر اساس قانون مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می‌شود.

باید به این نکته نیز توجه نماییم که در مواردی که با توافق طرفین قسمتی از مزد به صورت غیر نقدی پرداخت می‌شود، باید ارزش نقدی تعیین شده برای این گونه پرداخت‌ها منصفانه و معقول باشد.

بر اساس ماده ۴۱ قانون کار نیز حداقل مزد کارگران منحصرا باید به صورت نقدی پرداخت شود پرداخت‌های غیر نقدی به هر صورت که در قرارداد‌ها پیش بینی می‌شود به عنوان پرداختی تلقی می‌شود که اضافه بر حداقل مزد است.

همچنین کارگران کارمزد برای روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاق دریافت مزد را دارند و ماخذ محاسبه میانگین کارمزد آن‌ها در روزهای کارکرد آخرین ماه کار آن‌هاست، مبلغ پرداختی در هر حال نباید کمتر از حداقل مزد قانونی باشد.

برداشت از مزد کارگر توسط کارفرما

اگرچه قانون کار کارفرما موظف کرده که تحت هر شرایطی حقوق کارگران را پرداخت نماید و همچنین پرداخت آن در آینده را تضمین نماید اما در مواردی نیز قانون کار این حق را به شخص کارفرما داده است که از حقوق کارگر برداشت نماید که ماده ۴۵ قانون کار به این موضوع می‌پردازد:

ماده 45- کارفرما فقط در موارد ذیل می‌تواند از مزد کارگر برداشت نماید:

• الف – موردی که قانون صراحتا  اجازه داده باشد. در واقع قانون مواردی را تصریح نموده که بر اساس آن کارفرما می‌تواند از حقوق کارگر برداشت کند.
•  ب – هنگامی که کارفرما به‌عنوان مساعده وجهی به کارگر داده باشد. گاهی پیش می‌آید که کارفرما شخصا یا در اثر درخواست کارگر برای کمک به او وجهی را به او پرداخت می‌نماید. در این مورد نیز این حق را دارد که از حقوق کارگر برداشت نماید.
•  ج – اقساط وام‌هایی که کارفرما به کارگر داده است، طبق ضوابط مربوطه. گاهی کارفرما به شخص کارگر وام می‌دهد در این حالت نیز می‌تواند اقساط وام را از حقوق کارگر برداشت کند.
•  د – چنانچه در اثر اشتباه محاسبه مبلغی اضافه پرداخت شده باشد. منظور مواردی است که کارفرما در محاسبه حقوق دچار اشتباه شده باشد و بیش از آنچه که باید به کارگر پرداخته باشد.
•  ه – مال‌الاجاره خانه سازمانی (که میزان آن با توافق طرفین تعیین گردیده است) در صورتیکه اجاره‌ای باشد، با توافق طرفین تعیین می‌گردد.
•  و – وجوهی که پرداخت آن از طرف کارگر برای خرید اجناس ضروری از شرکت تعاونی مصرف همان کارگاه تعهد شده است.

تعیین حداقل دستمزد کارگران

یکی از مطالبات اصلی و دغدغه پیش روی جامعه کارگری تعیین دستمزد سالیانه این قشر می‌باشد. به همین دلیل است که در نیمه دوم سال مذاکرات موزیک جدیدی در میان کارگران و کارفرمایان برای تعیین حداقل دستمزد سال آینده انجام می‌شود و این مذاکرات معمولا تا اسفند ماه که در آن نتیجه نهایی اخذمی شود ادامه می‌یابد.

اگر بخواهیم در مورد تعیین حداقل دستمزد سالانه کارگران صحبت نماییم، باید بگوییم که تعیین حداقل دستمزد کارگران در ایران، توسط شورای عالی کار پس از تصویب رقم پیشنهادی دولت در مجلس صورت می‌گیرد و هدف از انجام این کار حمایت از قشر کارگران و توزیع عادلانه درآمد می‌باشد.

سازمان بین‌المللی کار حداقل دستمزد را مبلغی می‌داند که در ازای انجام کار یا خدمت در مدت معین باید به کارگر پرداخت شود هیچ فرد یا قرارداد جمعی نیز نمی‌تواند میزان آن را کاهش دهد.

همچنین به این موضوع اشاره می‌کند که پرداخت این دستمزد به وسیله قانون تضمین شود و این دستمزد باید به گونه‌ای باشد که کارگر بتواند با آن، با توجه به شرایط اقتصادی کشورش، معاش خود و خانواده‌اش را تامین نماید.

در کشورهای مختلف مکانیسم اساسی برای تعیین حداقل دستمزد کارگران وجود دارد که در ذیل به آن می‌پردازیم:

• روش اول: در این روش دولت با توجه به وضعیت اقتصادی و سیاسی موجود در آن کشور اقدام به تعیین حداقل دستمزد قانونی برای قشر کارگران می‌نماید.
• روش دوم: در این روش بر اساس توافق‌های بین اتحادیه‌های کارگری و کارفرمایی حداقل دستمزد قانونی کارگران تعیین می‌شود.
• روش سوم: در روش سوم بر اساس توافق‌های جنبی و سه جانبه گرایانه حداقل دستمزد قانونی برای قشر کارگران تعیین می‌شود.

بر اساس قانون هیچ کارگری نباید کمتر از حداقل‌های تعیین شده توسط قانون دستمزد دریافت کند اما دریافت دستمزد بیشتر از قانون توسط کارگر امکان‌پذیر می‌باشد؛ یعنی در بعضی از مواقع کارگر و کارفرما با یکدیگر توافق می‌کنند که کارگر حقوق نقدی یا غیرنقدی بیشتری دریافت کنند و در مقابل کار بیشتری انجام دهد. اگر در میان کارگر و کارفرما در خصوص میزان دستمزد اختلاف ایجاد شود حداقل قانونی به کارگر تعلق می‌گیرد.

در واقع کارگر به عنوان شخصی است که در مقابل دریافت حق السعی اعم از سهم سود موزد و غیره به درخواست کارفرما برای او کار می‌کنند که این کار یا به صورت تمام وقت یعنی ۴۴ ساعت کار در طول هفته می‌باشد و یا به صورت پاره وقت است که کمتر از این مقدار یعنی ۴۴ ساعت در هفته می‌باشد.

در هر حال کارگر باید توسط کارفرما بیمه شود و کارفرما موظف به انجام این کار است حتی اگر کارگر بگوید نیازی به بیمه کردن نیست.

چرا سایت وکیل کار 24 را انتخاب کنیم؟

همانطور که میدانید برای طرح دعوا یا شکایت باید هزینه دادرسی پرداخت نمایید حال اگر در طرح دعوی خود کوچکترین اشتباهی رخ دهد دادگاه می‌تواند به راحتی دعوی شما را رد کند. همین امر موجب اتلاف وقت، هزینه و انرژی شما می‌گردد.

به منظور جلوگیری از چنین ضرر احتمالی باید به متخصص امر مراجعه نمایید. سایت وکیل کار 24 به صورت آنلاین،حضوری یا تلفنی خدمات حقوقی متنوعی را در قالب مشاوره حقوقی و معرفی وکلای متخصص و مجرب در طرح انواع دعاوی حقوقی، کیفری و غیره به شما ارائه می‌دهد.

تنها با یک کلیک میتوانید به سایت وکیل کار 24 مراجعه نمایید و از خدمات تخصصی این سایت بهره مند گردید.