حق و حقوق کارگر یا کارمند بعد از بازنشستگی چگونه است؟

حقوق و دستمزد پایه کارگران هر ساله مطابق ضوابط خاصی تعیین می شود که کارفرما موظف به پرداخت حداقل حقوق می باشد. کارفرما باید حقوق کارگر را مطابق مصوبه تعیین شده از مجلس شورای اسلامی پرداخت کند که نحوه و میزان حقوق کارگران با همکاری مجلس و وزارت کار صورت می گیرد.

حقوق پایه کارمند و کارگر در هر کشوری بر مبنای اصول و شرایط خاصی تعیین می شود که در کشور ما نیز بر مبنای میزان درآمد سالیانه دولت و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه مشخص می گردد.

با توجه به آمار های منتشر شده، حقوق کارگر و یا کارمند در ایران تناسبی با وضع اقتصادی ندارد و چه بسا از میانگین استاندارد جهانی نیز پایین تر است.

متاسفانه در جامعه ما میزان حقوق و دستمزد ها با شرایط و اوضاع اقتصادی همخوانی ندارد که در این زمینه نیاز به بررسی های بیشتر می باشد. البته هر ساله میزان مشخصی به حقوق کارگران و کارمندان افزوده می شود که در بودجه کل کشور نیز لحاظ می گردد.

زمانی که بین کارگر و کارفرما قرارداد کاری منعقد می شود، میزان حقوق و دستمزد وی در قرارداد تعیین می شود و به همان میزان به صورت ماهیانه دستمزد ثابتی دریافت می کند. میزان حقوق و دستمزد کارگر با توجه به نظر کارفرما تعیین می شود که البته نباید از حداقل میزان تعیین شده کمتر باشد.

سن بازنشستگی در کشور های مختلف دنیا متفاوت است که معمولا بر اساس شرایط و ضوابط خاصی تعیین می شود.  در واقع کارمند و کارگر تا سن مشخصی می توانند در شغلی فعالیت داشته باشند و بعد از آن می توانند خود را بازنشسته کنند.

البته شرایط بازنشستگی در برخی از مشاغل با یکدیگر متفاوت است و کارمند می تواند حتی بعد از سن بازنشستگی قانونی به فعالیت و کار خود ادامه دهد.

زمانی که فرد بازنشسته می شود، قطعا از مزایا و حقوق دوران کاری خود برخوردار نخواهد بود. در واقع این رویه در کشور ما بسیار معمول است که بعد از بازنشستگی، بسیاری از مزیت های دوران شغلی از فرد بازنشسته اخذ می شود و صرفا حقوق بازنشستگی با یک سری از مزایا شغلی بسیار ناچیز برای او باقی می ماند.

اصطلاح بازنشستگی عموما به این معناست که فرد با رسیدن به سن خاصی، می تواند از سمت کاری خود استعفا دهد و به نوعی از وظایف کاری چندین ساله خود فارغ شود. در قانون ایران بازنشستگی بر اساس معیار های مختلف مانند میزان سن افراد و سوابق بیمه تعیین می شود.

بازنشستگی در مردان و زمان با یکدیگر متفاوت است ولی به لحاظ حقوق و دستمزد هیچ گونه تفاواتی در بین آن ها دیده نمی شود.

حقوق بازنشستگی از دو منبع تامین اجتماعی و کشوری قابل پرداخت می باشد. بیمه از جمله حق و حقوق قانونی کارمند یا کارگر بعد از بازنشستگی به شمار می رود که علاوه بر دستمزد ثابث برای اشخاص بازنشسته در نظر گرفته می شود.

لازم به ذکر است که حقوق و مزایا کارگر یا کارمند بعد از بازنشستگی در ارگان ها و سازمان های دولتی شرایط خاص خود را دارد و تحت هیچ شرایط قابل قیاس با یکدیگر نیستند. بیمه جزو حقوق قانونی کارمند یا کارگر بازنشسته به شمار می رود و باید توسط مراجع مربوطه پرداخت گردد.

بیمه کردن کارگران جز وظیفه اصلی کارفرما محسوب می شود که موقع بازنشستگی نیز به آن ها تعلق می گیرد. مهم ترین مسئله بعد از بازنشستگی کارگر یا کارمند، حق و حقوق قانونی آن ها است که در قوانین مختلف مانند قانون تامین اجتماعی به آن اشاره شده است.

حقوق بازنشستگی چیست؟

همانطور که گفته شد، حقوق بازنشستگی از تامین اجتماعی و بخش کشوری تامین می شود. با توجه به نوع ارگان و اداره محل فعالیت کارمند یا کارگر، حقوق بازنشستگی از سازمان تامین اجتماعی یا سایر بخش های مربوطه قابل پرداخت است. حقوق بازنشستگی یا مستمری میزان دستمزد و مزایایی است که ماهیانه به طور مستمر تا پایان عمر به افراد بازنشسته تعلق می گیرد.

مطابق ماده 1 قانون تامین اجتماعی، بازنشستگی عبارت است از عدم اشتغال فرد بازنشسته به کار به سبب رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون.

مستمری عبارت از وجهی است که طبق شرایط مقرر در این قانون به منظور جبران قطع تمام یا قسمتی از درآمد به بیمه شده و در صورت‌ فوت او برای تامین معیشت بازماندگان وی به آنان پرداخت می‌ شود.

حقوق بازنشستگی بر اساس معیار های گوناگونی تعیین می شود که کارگر یا کارمند با رسیدن به سن بازنشستگی از میزان مستمری ماهیانه برخوردار می شود. طبیعتا حقوق و دستمزد کارگر قبل از بازنشستگی با بعد از زمان بازنشستگی تفاوت دارد و نمی توان آن ها را با یکدیگر مقایسه کرد.

مزد یا حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی شامل هر گونه وجوه و مزایای نقدی یا غیر نقدی مستمر است که در مقابل کار به بیمه شده داده می‌ شود. بیمه شده شخصی است که راسا مشمول مقررات تامین اجتماعی بوده و با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه حق استفاده از مزایای مقرر در ‌این قانون را دارد.

البته بسیاری از کارمندان و کارگران بعد از سن بازنشستگی از مزایا و حقوق بیمه تامین اجتماعی برخوردار می شوند و سازمان تامین اجتماعی تامین کننده حقوق بازنشستگی افراد می باشد.

به موجب ماده 4 قانون تامین اجتماعی، مشمولین این قانون عبارتند از:

• ‌الف – افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می ‌کنند.
• ب – صاحبان حرف و مشاغل آزاد.
• ج – دریافت‌ کنندگان مستمری های بازنشستگی، ازکار افتادگی و فوت.

مبلغ و نحوه دریافت حقوق بازنشستگی برای افراد متفاوت است که این تفاوت به حقوق فرد و سابقه کار کردن فرد بستگی دارد. منبعی که به واسطه آن حقوق بازنشستگی به افراد پرداخت می شود، مختلف است.

به موجب ماده 77 قانون تامین اجتماعی، میزان مستمری بازنشستگی عبارت است از یک سی و پنجم متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه مشروط ‌بر آن که از صد درصد متوسط مزد یا حقوق تجاوز ننماید. متوسط مزد یا حقوق برای محاسبه مستمری بازنشستگی عبارت است از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که بر اساس آن حق بیمه‌ پرداخت شده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار.

حق و حقوق قانونی بعد از بازنشستگی و شرایط آن ها

کارگر و کارمندی که بعد از دوران بازنشستگی تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار می گیرد، علاوه بر دریافت حقوق بازنشستگی یا همان مستمری، از خدمات مختلفی نیز برخوردار می شود.

در واقع مستمری تنها حق و حقوق قانونی افراد بازنشسته در این دوران محسوب نمی شود بلکه خدماتی به جز حقوق و دستمزد برای آن ها در نظر گرفته می شود.

پرداخت عیدی، حق اولاد یا حق عائله ‌مندی، حق سنوات مازاد بر ٢٠ سال و پرداخت کمک ‌هزینه معیشت مستمری ‌بگیران از دیگر خدماتی است که از سوی سازمان تامین‌ اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی بازنشستگان و مستمری ‌بگیران تحت پوشش این سازمان ارائه می‌ شود.

پرداخت عیدی

یکی از حقوق قانونی کارگر یا کارمند بعد از دوران بازنشستگی، پرداهت عیدی است. کارگر بازنشسته همانند دوران فعالیت کاری خود نیز از حق عیدی برخوردار است که هر ساله میزان آن تعیین می شود. روال پرداخت عیدی به کارمندان بازنشسته به این صورت است که قبل از سال نو به آن ها داده می شود که میزان آن هر ساله افزایش می یابد.

البته بازنشستگان و مستمری بگیران تحت پوشش تامین اجتماعی نیز همانند کارگران مشغول به کار، هر ساله مبلغی را تحت عنوان عیدی دریافت می نمایند، با این تفاوت که این میزان عیدی توسط سازمان تامین اجتماعی به حساب این دو گروه واریز می گردد.

حق عائله مندی

حق عائله مندی یا همان حق اولاد یکی از مزایای حقوق و دستمزد شاغلان مشمول قانون کار محسوب می شود که تحت شرایطی نیز بعد از بازنشستگی به آن ها تعلق می گیرد.

مطابق قانون تامین اجتماعی، کمک عائله ‌مندی منحصرا تا دو فرزند بیمه شده پرداخت می ‌شود مشروط بر آن که بیمه شده حداقل سابقه پرداخت حق بیمه هفت صد و بیست روز کار را داشته باشد.

همچنین سن فرزندان او از هجده سال کمتر باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند تا پایان تحصیل یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق‌گواهی کمیسیون های پزشکی قادر به کار نباشند.

‌میزان کمک عائله‌ مندی معادل سه برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده در مناطق مختلف برای هر فرزند در هر ماه می ‌باشد.

حق سنوات

حق سنوات در واقع همان حقوق و مزایا پایان کار است که در قانون کار شرایط مشخصی برای آن در نظر گرفته شده است. با توجه به ماده 24 قانون کار، در صورت خاتمه قرارداد کار، کار معین یا مدت موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است،

برای هر سال سابقه، اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید.

حال ممکن است این سوال مطرح شود که در دوران بازنشستگی چگونه یک کارگر یا کارمند می تواند از حق سنوات برخوردار باشد؟ آیا حق سنوات به کارگر بازنشته تعلق می گیرد یا خیر؟

حق سنوات به کارگر و کارمند بازنشسته نیز بر حسب شرایطی تعلق می گیرد. هر بازنشسته‌ای که بیش از ۲۰ سال سابقه داشته باشد، حق سنوات دریافت می‌ کند. بنابراین حداقل سابقه کاری 20 سال برای برخورداری از حق سنوات الزامی است.

شرایط برقراری حقوق بازنشستگی یا مستمری

به موجب ماده 76 قانون کار، در صورت حائز بودن شرایط زیر کارگر یا کارمند بازنشسته حق استفاده از مستمری بازنشستگی را خواهند داشت:

1. حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضای بازنشستگی پرداخته باشند.
2. سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.

‌تبصره – در مورد افرادی که قبل از تقاضای بازنشستگی حداقل مدت بیست سال متوالی یا بیست و پنج سال متناوب در مناطق بد آب و هوا کار‌کرده ‌اند و یا آن که به کار های سخت و مخل سلامتی یا زیان‌آور اشتغال داشته‌اند، سن بازنشستگی پنجاه و پنج سال تمام خواهد بود.

کسانی که سی سال ‌تمام کار کرده و حق بیمه مقرر را به سازمان پرداخته باشند در صورت داشتن پنجاه و پنج سال تمام می ‌توانند تقاضای مستمری بازنشستگی کنند. مناطق ‌بد آب و هوا و کار های زیان ‌آور به موجب آیین‌ نامه مربوط مصوب هیات وزیران تعیین خواهد شد.

کارفرما می ‌تواند بازنشستگی بیمه ‌شدگانی را که حداقل پنج سال پس از رسیدن به سن بازنشستگی مقرر در این قانون به کار خود ادامه ‌داده‌اند، از سازمان تقاضا نماید.

به استناد ماده 111 قانون تامین اجتماعی، مستمری ازکار افتادگی کلی و مستمری بازنشستگی و مجموع مستمری بازماندگان در هر حال نباید از حداقل مزد کارگر عادی کمتر باشد.

شرایط بازنشستگی کارگر یا کارمند

برای آن که کارگر یا کارمند به طور قانونی بازنشسته شود، یک سری معیار و فاکتور های مهم وجود دارد که می بایست احراز شوند. سن و حق بیمه جزو معیار های اصلی در تعیین بازنشستگی به شمار می روند که البته شرایط بازنشستگی خانم ها با آقایان متفاوت است.

بازنشستگی آقایان

آقایان در صورت واجد شرایط بودن موارد زیر می توانند درخواست بازنشستگی دهند.

• اگر ۳۵ سال سابقه بیمه داشته باشید، بدون محدودیت سنی می‌توانید بازنشسته شوید.
• اگر حداقل ۵۰ سال سن و حداقل ۳۰ سال سابقه بیمه داشته باشید، می‌توانید بازنشسته شوید.
• اگر حداقل ۶۰ سال سن و حداقل ۱۰ سال سابقه بیمه داشته باشید، می‌توانید بازنشسته شوید.
• اگر حداقل ۶۰ سال سن و حداقل یک سال سابقه بیمه داشته باشید، میتوانید با خرید الباقی سابقه مورد نیاز خود تا ۱۰ سال از سازمان تامین اجتماعی، سابقه بیمه خود را به ۱۰ سال رسانده و بازنشسته شوید.

بازنشستگی زنان

در صورت وجود یکی از شرایط زیر امکان بازنشسته شدن برای زنان وجود دارد:

• اگر بانوان به مدت 35 سال سابقه بیمه داشته باشند، بدون محدودیت سنی بازنشته می شوند.
• داشتن 42 سال سن و حداقل 20 سال سابقه بیمه به شرط آن که فرد در اداره یا ارگانی استخدام باشد و بیمه به صورت کامل پرداخت شده باشد.
• داشتن حداقل 45 سال سن و حداقل 30 سال سن امکان بازنشستگی وجود دارد.
• داشتن حداقل 55 سال سن و حداقل 10 سال سابقه بیمه
• اگر فردی 55 سال سن و حداقل 1 سال سابقه بیمه داشته باشد، می تواند با بیمه کردن خود تا 10 سال آینده(خرید مابقی سابقه بیمه تا 10 سال) می تواند بازنشسته شود.

با توجه به توضیحات مزبور، داشتن سوابق بیمه و شرایط سنی می تواند در بازنشستگی افراد تاثیر مستقیم داشته باشد. آقایان و خانم ها در صورت داشتن حداقل 35 سال سابقه بیمه تامین اجتماعی می توانند بازنشسته شوند بدون آن که به سن قانونی بازنشستگی رسیده باشند.

در صورتی که سابقه بیمه کمتر از 35 سال سن باشد، شرط سنی نیز برای بازنشسته شدن افراد لحاظ می شود.

مستمری بازنشستگی در صورت فوت کارگر

چنانچه فرد بازنشسته تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی فوت کند، بازماندگان وی در صورت وجود شرایط مشخص شده در قانون می توانند از مستمری بیمه شده استفاده کنند. بازماندگان واجد شرایط بیمه شده متوفى در یکى از حالات زیر مستمرى بازنشستگی دریافت خواهند کرد:

• در صورت فوت بیمه شده بازنشسته
• در صورت فوت بیمه شده از کارافتاده کلى مستمرى بگیر
• در صورت فوت بیمه شده اى که در ده سال آخر حیات خود حداقل حـق بیمـه یک سال کار، مشروط بر اینکه ظرف آخرین سال حیات، حق بیمه 90 روز کار را پرداخت کرده باشد.

مشاوره حقوقی در مورد حق و حقوق قانونی کارگر بعد از بازنشستگی

شرایط بازنشستگی و بهره مندی کارگر یا کارمند در این دوران یکی از مسائل مهم در حوزه حقوق کار است که با توجه به شرایط مشخصی صورت می گیرد.. بازنشسته شدن کارگر اصول و مقررات خاص خود را دارد و قطعا داشتن اطلاعات و دانش حقوقی می تواند در این زمینه بسیار کارساز باشد.

همان گونه که ذکر شد، کارگر یا کارمند بعد از بازنشستگی علاوه بر مستمری و حقوق ماهیانه از حقوق قانونی مانند حق سنوات، حق اولاد یا عائله مندی نیز برخوردار می باشد.

متاسفانه بسیاری از مسائل و مشکلات پیش آمده در حوزه قوانین کار به دلیل عدم اطلاع از راه و روش های قانونی و حقوقی می باشد. به همین جهت وجود وکیل و یا مشاور و کارشناس حقوقی مجرب می تواند در این زمینه موثر باشد.

اگر در مورد حقوق قانونی کارگران یا کارمندان در زمان بازنشستگی سوالات مختلفی دارید که هنوز به پاسخ آن ها دست نیافته اید، در این صورت بهترین گزینه برای شما استفاده از مشاوره حقوقی به صورت آنلاین و تلفنی است.

مشاوره های حقوقی آنلاین یا تلفنی مزیت های فراوانی دارد که برخورداری از شرایط مناسب اطلاعات حقوقی امکان پذیر است. از طریق مشاوره حقوقی می توان اطلاعات لازم در مورد حق و حقوق قانونی کارگر بعد از بازنشستگی را کسب کرد. در واقع با کمترین هزینه و در کوتاه ترین زمان ممکن می توان از اطلاعات حقوقی لازم بهره مند شد.

سایت وکیل کار 24 با بهره مندی از مشاوران و کارشناسان مجرب و متخصص در حوزه حقوق کار و ارائه خدماتی نظیر مشاوره های تخصصی حقوقی، می تواند اطلاعات لازم در خصوص شرایط بازنشستگی کارمند و یا کارگر را در اختیارتان قرار دهد. مشاوره حقوقی در ارتباط با مسائل مختلف قوانین کار توسط وکیل کار 24 به صورت تخصصی انجام می شود و یقینا می توانید به نتیجه دلخواه خود برسید.

در ارتباط با شرایط بازنشستگی کارگر یا کارمند و مزایا و حقوق قانونی آن ها در این دوران توضیحاتی ارائه کردیم اما در هر صورت برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

تحت چه شرایطی کارگر یا کارمند می تواند از حقوق بازنشستگی برخوردار شود؟

به طور معمول زمانی که کارگر یا کارمند به سن بازنشستگی برسند یا قانونا بازنشسته شوند، از حقوق بازنشستگی برخوردار می شوند.

مستمری بازنشستگی چیست؟

مستمری بازنشستگی همان حقوق بازنشستگی می باشد که زمانی که کارگر یا کارمند بازنشسته می شود، ماهیانه مبلغ مشخصی را دریافت می کنند. مستمری یا حقوق بازنشستگی از دو منبع تامین اجتماعی و کشوری تامین می شود.

چه تفاوتی بین بازنشستگی تامین اجتماعی و مستمری بگیران تامین اجتماعی وجود دارد؟

بازنشستگان تامین اجتماعی به اشخاصی اطلاق می شود که از پوشش بیمه تامین اجتماعی برخوردار بوده و با رسیدن به سن خاص و با دارا بودن سابقه کاری لازم وارد مرحله بازنشستگی شده و از این مرحله به بعد، به جای دریافت حقوق ماهیانه یا مزد از کارفرما حقوق بازنشستگی خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت می نمایند.

اما مستمری بگیران تامین اجتماعی، برای توصیف بازماندگان بیمه شدگان تامین اجتماعی و از کار افتادگانی که هر ماه مبلغی را تحت عنوان مستمری از سازمان تامین اجتماعی دریافت کرده مورد استفاده قرار می گیرد.

حق و حقوق قانونی کارگر یا کارمند بعد از دوران بازنشستگی شامل چه مواردی می باشد؟

پرداخت عیدی، حق اولاد یا حق عائله ‌مندی، حق سنوات مازاد بر ٢٠ سال و پرداخت کمک ‌هزینه معیشت مستمری ‌بگیران از دیگر خدماتی است که از سوی سازمان تامین‌ اجتماعی برای بهبود شرایط زندگی بازنشستگان و مستمری ‌بگیران تحت پوشش این سازمان ارائه می‌ شود.

شرایط برخورداری از حق مستمری بازنشستگی چیست؟

• الف) حداقل ده سال حق بیمه مقرر را قبل از تاریخ تقاضـاى بازنشسـتگى پرداختـه باشند.
• ب) سن مرد به شصت سال تمام و سن زن به پنجاه و پنج سال تمام رسیده باشد.
• ج) کسانى که 30 سال تمام کار کرده و در هر مورد حق بیمه مدت مزبـور را به سازمان پرداخته باشند، در صورتى که سن مردان 50 سال و سن زنان 45 سال تمام باشد می توانند تقاضاى مستمرى بازنشستگى نمایند.
• د) افرادى که حداقل بیست سال متوالى و بیست و پنج سال متنـاوب در کارهـاى سخت و زیان آور (مخل سلامت) اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند، می توانند تقاضاى مستمرى بازنشستگى نمایند.

حق سنوات چیست؟

حق سنوات همان مزایا و حقوق پایان کار می باشد که کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار به وی پرداخت نماید.

حق سنوات در چه صورتی به کارگر یا کارمند بازنشسته تعلق می گیرد؟

هر بازنشسته‌ای که بیش از ۲۰ سال سابقه داشته باشد، حق سنوات دریافت می‌ کند. بنابراین حداقل سابقه کاری 20 سال برای برخورداری از حق سنوات الزامی است.