دادخواست شکایت کارگر از کارفرما بابت اضافه کاری

تعاریفی که از کارگر و همچنین کارفرما در قانون کار بیان شده است، تا حد زیادی نشان دهنده وظایف کلی آن‌ها است. وظیفه مهم کارگر این است که بنا به دستورات کارفرما، اقدام به انجام کار نموده و در نهایت حقوق و دستمزد مشخصی را دریاقت می‌کند.

کارفرما نیز موظف است که بر مبنای کار انجام شده، دستمزد کارگران را پرداخت نماید. گفتنی است که برای کارگران مشمول قانون کار، وزارت کار هرساله حداقل حقوق در نظر گرفته و در این صورت، کارفرما مکلف به پرداخت پایه دستمزد تعیین شده است.

روابط کار در جامعه ما به نحوی است که عموما کارفرمایان دیدگاه خاصی نسبت به کارگران خود داشته و چه بسا رفتار مناسبی با آن‌ها ندارند. داشتن اختلاف بین کارفرما و کارگر، امری بدیهی است و در مشاغل مختلف همواره شاهد این موضوع موضوع هستیم.

طبق بررسی‌های انجام شده، علت اصلی بروز مشکل در روابط کار به مسئله تخلفات و رفتارهای غیر قانونی از طرف کارفرما ارتباط دارد.

کارفرمایان به دلایل مختلف از کارگران خود سوء استفاده نموده و حقوق قانونی آن‌ها را تضییع می‌کنند. طرفین قرارداد کار در صورتی که کوتاهی نسبت به اجرای تکالیف خود داشته باشند، طبیعتا موجبات اختلاف و طرح دعوا را به وجود آورده و در نهایت باعث می‌شود تا رسیدگی به این موضوعات از طریق اداره کار صورت گیرد. در هر صورت یکی از موضوعات مهم که در روابط کار مطرح می‌شود، بحث اضافه کاری است.

در مشاغل مختلف چه دولتی و چه خصوصی، موضوع اضافه کاری مورد بحث قرار می‌گیرد. افرادی که بیشتر از آنچه که در قانون و بنا به دستور کارفرما برای او کار انجام می‌دهند، مستحق دریافت حقوق بیشتری هستند.

در واقع کارگرانی که در روزهای تعطیل و یا در طول شبانه روز، تعداد ساعات بیشتری را مشغول کار و فعالیت هستند، قانونا از مزایا بیشتری در مقایسه با کارگران دیگر برخوردار هستند.

کارفرما این وظیفه را دارد که برای کارگرانی که اضافه کاری می‌کنند، علاوه بر دستمزد ثابت ماهیانه، مبلغ مجزایی را برای اضافه کاری انجام شده پرداخت نمایند. اما عدم در نظر گرفتن حقوق و مزایای خاصی برای این دسته از کارگران، باعث می‌شود تا اقدام به شکایت علیه کارفرما نمایند.

شکایت از کارفرما بابت اضافه کاری، لازمه آن تنظیم دادخواست و ارائه آن به اداره کار است. نگارش دادخواست، مقررات و شرایط خاص خود را دارد که در این صورت باید با وکیل کاربلد در این زمینه مشورت کنید.

اضافه کاری است؟

تنظیم دادخواست مرتبط با دعاوی کار مانند دیگر دادخواست‌ها، نکات حقوقی خاصی دارد که قبل از پرداختن به شیوه نگارش این نوع دادخواست‌ها، لازم است که با مفهوم اضافه کاری و مقررات مربوط به آشنا شویم. اضافه کاری، مسئله‌ای بسیار مهم در مشاغل مختلف به شمار می‌رود.

اضافه کاری بر اساس دیدگاه عموم و آنچه که در قانون عنوان شده است، مفاهیم مختلفی برای آن‌ها عنوان می‌شود. دیدگاه عموم جامعه در مورد اضافه کاری این است که کار اضافی از طرف کافرما به کارگران محول شود.

کارگرانی که بیش از معیار قانونی برای کارفرما کار کنند، حقوق و مزایای بیشتری نیز برای آن‌ها در نظر گرفته خواهد شد. اضافه کاری همانطور که از نام آن پیداست، مربوط به اوضاع و شرایطی است که کارگر، مضاف بر آنچه کارفرما از وی درخواست داشته و خارج از ساعت قانونی کار، به کار و فعالیت پرداخته و در این صورت مزایای شغلی مربوط به اضافه کاری برای آن‌ها در نظر گرفته خواهد شد.

در واقع معیار کارفرمایان برای محاسبه اضافه کاری، متفاوت بوده و هر کدام مزایا و حقوق خاصی را برای آن دسته از کارگران که اضافه کاری می‌کنند، در نظر می‌گیرند.

اضافه کاری، مسئله‌ای کاملا ارادی محسوب شده و در این صورت کارفرما نمی‌تواند کارگر را ملزم به اضافه کاری نماید. با توجه به این که حقوق بیشتری برای اضافه کاری در نظر گرفته می‌شود، عموما کارگران برای اضافه کاری اقدام نموده تا بتوانند ماهانه دستمزد بیشتری را از کارفرما دریافت کنند.

اضافه کاری طبق قانون کار

در بخش قبل با مفهوم اضافه کاری آشنا شدیم و بیان شد که انجام کار مضاف بر تعداد ساعات قانونی از طرف کارگران می‌تواند مشمول مقررات اضافه کاری قرار گیرد. به طور مثال، کارگر در روزهای تعطیل و یا جمعه، در صورتی که برای کارفرما کار کند، مستحق برخورداری از مزایای اضافه کاری خواهد بود.

ماده 51 قانون کار، تعداد ساعت قانونی در طول شبانه روز را 8 ساعت در نظر گرفته است. بر طبق این ماده به جز مواردی که مستثنی شده‌اند، به طور کلی تعداد ساعت انجام کار توسط کارگر نباید بیشتر از هشت ساعت در طول روز است. در این صورت می‌توان مبنای اضافه کاری را در مشاعل عادی، بیش از 8 ساعت کار در طول شبانه روز در نظر گرفت.

در واقع اگر کارگر بیش از میزان ذکر شده، برای کارفرما کار کند، قانونا مشمول اضافه کاری خواهد بود. به طور کلی، اگر کارمند و یا کارگر، خارج از ساعت کاری در نظر گرفته شده، کار کند، به نوعی اضافه کاری نموده و در این صورت کارفرما باید حقوق و دستمزد بیشری را برای آن‌ها در نظر بگیرد.

از طرف دیگر، تبصره ماده 51 قانون کار، اشاره می‌کند که تعداد ساعت کار کارگران در طول هفته نباید از 44 ساعت تجاوز کند. در این صورت مبنای اضافه کاری را بر اساس یک هفته، میتوان بیش از چهل و چهار ساعت در نظر گرفت.

البته که امکان تغییر ساعت کاری برای کارگر از طرف کارفرم وجود دارد و در این صورت کارگر می‌تواند برخی از روزهای هفته را کمتر کار کند اما روزهای دیگر را به سبب جبران تعداد ساعت کاری انجام شده، اضافه تر کار نماید. این موضوع مشمول قانون اضافه کاری نخواهد شد.

بنابراین در مشاغل عادی، مدت زمان انجام کار در طول روز از 8 ساعت و طول هفته از 44 ساعت نباید بیشتر شود. در این صورت اگر مدت زمان انجام کار توسط کارگر، بیش از این مقدار باشد، مقررات اضافه کاری برای کارگران در نظر گرفته خواهد شد.

اضافه کاری در مشاغل سخت و زیان آور

مشاغل مختلفی در کشورمان هستند که بر اساس شرایط کاری آن‌ها در دسته بندی مشاغل سخت و زیان آور قرار می‌گیرند. با توجه به این که در مشاغل مزبور، نحوه فعالیت و شرایط انجام کار برای کارگران، سخت و زیان آور است، در این صورت لازم است که شرایط این قبیل مشاغل عنوان شود.

به موجب تبصره 2 ماده 76 قانون بیمه تامین اجتماعی، کار‌های سخت و زیان آور، کارهایی هستند که در آن‌ها عوامل فیزیکی، شیمیایی و بیلوژیکی محیط کار از استانداردهای کافی برخوردار نبوده و فرد با انجام کار، فشار جسمی و روانی بیشتر از ظرفیت طبیعی انسان بر او وارد می‌شود که در اثر آن بیماری و عوارض آن مبتلا شود.

مشاغلی که صفت سخت و زیان ‌آور با ماهیت شغلی وابستگی دارد اما می‌توان با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی مناسب توسط کارفرما سختی و زیان ‌آوری آن‌ها را حذف نمود، به عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته می‌شوند.

همچنین مشاغلی که ماهیتا سخت و زیان ‌آور بوده و با به کارگیری تمهیدات بهداشتی، ایمنی و تدابیر فنی توسط کارفرما، صفت سخت و زیان‌ آوری آن‌ها کاهش یافته ولی کماکان سخت و زیان ‌آوری آن‌ها حفظ می‌گردد نیز در زمره مشاغل زیان آور و سخت قرار می‌گیرند.

از آن جهت که در این قبیل مشاغل، خطرات بیشتری متوجه کارگران خواهد بود، باید مزایا و حقوق بیشتری برای کارگران مشمول در نظر گرفته شود.

ماده 52 قانون کار بیان می‌کند که ساعت کاری مشاغل سخت در طول روز باید حداکثر شش ساعت و در هفته سی و شش ساعت باشد. مبنای اضافه کاری در مشاغل سخت و زیان آور، شرایط ذکر شده در ماده 52 قانون کار است.

در این صورت اگر مدت زمان انجام کار کارگران در مشاغل سخت، بیش از 36 ساعت در طول هفته باشد، قانون اضافه کاری شامل حال آن‌ها شده و کارفرما مکالف است که مزایا و دستمزد اضافه کاری را برای کارگران در نظر بگیرد.

اضافه کاری برای کارگران مشمول قانون کار نوبتی

در بخش‌های قبل با اضافه کاری مشاغل عادی و مشاغل سخت و زیان آور آشنا شدیم. در مورد مشاغل عادی، حداکثر مدت کار اگر بیش از 44 ساعت در هفته و برای مشاغل سخت، چنانچه زمان کاری از 36 ساعت در هفته تجاوز کند، قانون اضافه کاری برای کارگران در نظر گرفته خواهد شد.

حال در این زمینه ممکن است که شرایط اضافه کاری برای کارگران کار نوبتی مورد سوال قرار گیرد. کار نوبتی در واقع به نحوی است که کارگران به صورت شیفتی و در نوبت های مختلف شبانه روز به کار و فعالیت مشغول هستند.

از آن جهت که ممکن است ساعت کار هفتگی این قبیل مشاغل از چهل و چهار ساعت در هفته بیشتر شود، بر اساس ماده 57 قانون کار، جمع ساعت کاری در طول چهار هفته نباید بیشتر از 176 ساعت باشد.

اضافه کاری مشاغل نوبتی که به عنوان فوق العاده کار نوبتی نیز شناخته می‌شود، بر اساس نوبت‌های مختلف انجام کار توسط کارگر، متفاوت است.

ماده 58 قانون کار بیان می‌کند که برای هر ساعت کار در شب، تنها به کارگران نوبتی سی و پنج درصد اضافه بر مزد ساعت کار عادی تعلق می‌گیرد.

شرایط اضافه کاری در مشاغل عادی

شرایط مربوط به اضافه کاری که در قانون از آن به عنوان به ارجاع کار اضافی تعبیر شده است، در ماده 59 قانون کار به آن اشاره شده است. بر اساس ماده مزبور، اضافه کاری برای کارگران شاغل در مشاغل عادی، طبق شرایط زیر مجاز است:

1. موافقت کارفرما
2. پرداخت چهل درصد اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی

اضافه کاری در وهله اول، منوط به موافقت کارفرما است. به بیان دیگر، اضافه کاری به توافق صورت گرفته بین کارگر و کارفرما اشاره دارد و کارفرما باید موافقت خود را در این زمینه اعلام کند. همچنین برای اضافه کاری مشاغل عادی، پرداخت چهل درصد اضافه بر مزد هر ساعت کار است.

گفتنی است که حداکثر ساعت اضافی کاری باید چهار ساعت در طول روز باشد. در این صورت کارفرما نمی‌تواند ارجاع کار اضافی به کارگران را بیش از مدت زمان مزبور در نظر بگیرد. البته که در شرایطی ارجاع کار اضافی بیش از چهار ساعت در طول روز امکان پذیر است.

این شرایط در ماده 60 قانون کار به آن اشاره شده است. بر اساس این ماده، برای مدتی که جهت مقابله با اوضاع و احوالی انجام کار ضرورت دارد، بیش از چهار ساعت در روز برای کار اضافی ممانعتی نخواهد داشت.

در صورت وجود شرایط زیر، اضافه کاری در مشاغل عادی، می‌تواند بیش از مدت ذکر شده در تبصره ماده 59 و همچنین حداکثر هشت ساعت باشد:

1. جلوگیری از حوادث قابل پیش بینی و با ترمیم خسارتی که نتیجه حوادث مذکور است.
2. اعاده فعالیت کارگاه، در صورتی که فعالیت مذکور به علت بروز حادثه یا اتفاق طبیعی از قبیل حوادثی چون سیل، زلزله و اوضاع و احوال غیر قابل پیش بینی دیگر، قطع شده باشد.

مبنای محاسبه اضافه کاری

مبنای محاسبه اضافه کاری بر اساس این که کار مربوطه به عنوان شغل عادی یا شغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود، متفاوت است. در مشاغل عادی، محاسبه اضافه کاری بر اساس چهل درصد اضافه بر مزد هر ساعت کاری است.

حال برای آن که هر ساعت اضافه کاری محاسبه گردد، لازم است که در وهله اول، میزان دستمزد هر ساعت کار قانونی محاسبه گردد.

با توجه به این که میزان حقوق و دستمزد، هرساله دستخوش تغییراتی می‌شود، اضافه کاری نیز مقدار آن متفاوت خواهد شد. بنابراین مبنای محاسبه اضافه کاری عادی به این صورت است که چهل درصد از مزد هر ساعت کار عادی را به میزان دستمزد یک ساعت کار، اضافه می‌شود.

به طور مثال اگر کارگر به ازای هر ساعت کار، 100 هزار تومن دریافت کند، اضافه کاری بر اساس 40 درصد در هر ساعت، 140 هزار تومن می‌شود.

مقداری که قانونگذار برای اضافه کاری تعیین کرده است، تقریبا قال قبول بوده و کارگر در شرایطی با حداکثر 4 ساعت کار اضافی در روز، می‌تواند مبلغ قابل توجهی را به عنوان اضافه کار دریافت نماید.

برای مشاغل نوبتی، اضافه کاری و یا فوق العاده کار نوبتی، بر اساس شرایط زیر محاسبه می‌شود:

• نوبت کار در صبح و عصر: ده درصد علاوه بر مزد
• نوبت کار در هر سه نوبت صبح، عصر و شب: پانزده درصد علاوه بر مزد
• نوبت کار در صبح و شب یا عصر و شب: بیست و دو و نیم درصد علاوه بر دستمزد

در رابطه با محاسبه اضافه کاری، هر کدام از مزایایی که جز حق السعی کارگران در نظر گرفته می‌شود، مانند عیدی، حق مسکن و غیره، شرایط خاص خود را دارند که در این زمینه لازم است که با افراد متخصص در امور کار مشورت بگیرید.

آیا کارگر بابت اضافه کاری حق شکایت از کارفرما را خواهد داشت؟

کارگر و کارفرما اگر وظایف خود را که در قانون کار مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس آنچه که در قرارداد کار ذکر شده است، به درستی انجام ندهند، ممکن است که هر یک از آن‌ها اقدام به شکایت نمایند.

در روابط کاری، عمده تخلفات از جانب کارفرما صورت می‌گیرد و شرایط مربوط به طرح دعوا کارگر و کارفرما علیه یکدیگر در قانون کار عنوان شده است.

یکی از دلایلی که ممکن است سبب شکایت علیه کارفرما از جانب کارگر شود، موضوع مربوط به اضافه کاری است. کارفرما اگر مقررات مربوط به اضافه کاری را به درستی رعایت نکند، کارگر برای آن که به حق و حقوق قانونی خود برسد، می‌تواند اقدام به طرح دعوا علیه کارفرما نماید.

با توجه به این که مبنای اضافه کاری برای هر ساعت کار، 40 درصد از دستمزد قانونی کارگر است، در این صورت اگر کارفرما کمتر از مقدار مزبور را برای کارگر در نظر بگیرد، امکان شکایت از وی وجود دارد.

با توجه به این که مزایا مجزا از دستمزد پایه ماهانه برای کارگران در نظر گرفته شده است، کارفرمایان باید توجه خاصی به اضافه کاری کارگران داشته باشد.

حق شکایت برای کارگر بابت عدم اجرای ضوابط اضافه کاری، قانونا برای محفوظ است و در این صورت، کارگر باید شکایت خود را از طریق اداره کار پیگیری نماید.

دلایل شکایت کارگر از کارفرما بابت اضافه کاری

موضوع اضافه کاری در مواقعی ممکن است که عاملی برای شکایت از کارفرما تلقی شود. حال این که چه دلایلی منجر به شکایت کارگر از کارفرما بابت اضافه کاری می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• عدم پرداخت حقوق کارگران بر مبنای قانون اضافه کاری
• به کارگیری کارگران در محل کار بیش از مدت زمان تعیین شده
• پرداخت دستمزد کمتر از حداقل میزان قانون اضافه کاری

عمده دلایلی که در رابطه با اضافه کاری منجر به شکایت از کارفرما می‌شود، مربوط به مسائل پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود. کارفرمایی که حقوق اضافه کاری کارگر را بر مبنای آنچه که در قانون عنوان شده است، محاسبه نمی‌کند، طبیعتا طرف اصلی شکایت قرار می‌گیرند.

در هر صورت کارگر اگر قصد خود را برای شکایت از کارفرما گرفته است، باید بتواند ابتدا دادخواستی که متناسب با اصول و قواعد دادخواست نویسی باشد را رعایت کند. به همین منظور در ادامه به بررسی نکات مهم در تنظیم دادخواست شکایت کارگر از کارفرما بابت اضافه کاری می‌پردازیم.

نکات مهم در تنظیم دادخواست شکایت از کارفرما بابت اضافه کاری

تنظیم دادخواست شکایت کارگر از کارفرما بابت اضافه کاری، نکات مهمی دارد که در ابن بخش به بررسی آن خواهیم پرداخت. بنابراین لازم است که موارد زیر در نگارش دادخواست مربوطه رعایت شود:

درج صحیح مشخصات خواهان و خوانده

در زمان نگارش دادخواست، ابتدا باید قسمت مربوط به مشخصات اصحاب دعوا نوشته شود. اصحاب دعوا در دعاوی حقوقی شامل خواهان، خوانده، وکلا و نمایندگان قانونی طرفین است. مشخصات ستون خواهان، در رابطه با مشخصات کارگر است و ستون خوانده ارتباط به مشخصات کارفرما دارد.

اگر تنظیم دادخواست توسط وکیل خواهان نیز صورت گرفته باشد، باید اطلاعات وی در برگه دادخواست عنوان شود. مراجع رسیدگی کننده در اداره کار، توجه خاصی نسبت به قسمت مشخصات طرفین دعوا دارند و از این رو لازم است که پر کردن این بخش‌ها با دقت کامل انجام شوند.

تعیین خواسته

بعد از نگارش قسمت مشخصات خواهان و خوانده دعوا، لازم است که ستون تعیین خواسته نیز با ذکر جزئیات دفیق نوشته شود. موضوع خواسته خواهان، تخلفاتی است که کارفرما در مورد اضافه کاری انجام داده و در این صورت پرداخت معوقات و حقوق خود جهت انجام کار اضافی را دارد.

دلایل و ضمائم دادخواست

در این بخش، خواهان باید دلایلی را عنوان کند که ثابت کننده ادعای وی باشد. در واقع کارگر که مدعی است کارفرما دستمزد و حقوق وی را کمتر از مبنای قانونی اضافه کاری پرداخت نموده است، باید مدارکی را در این زمینه پیوست دادخواست کند که ثابت کننده ادعای وی باشد.

شرح خواسته

مرحله آخر نگارش دادخواست، تکمیل ستون شرح خواسته است. تنظیم کننده دادخواست باید در ابن بخش، به طور کلی خواسته خود را با استناد به مواد قانون کار عنوان نماید.

شرح کلی از خواسته کارگر که عمدتا در رابطه با پرداخت حقوق و دستمزد اضافه کاری است، عنوان می‌شود. امضاء خواهان پای برگه دادخواست الزامی است که در صورت ناتوانی در امضاء اثر انگشت وی باید در دادخواست گذاشته شود.

مزایا تنظیم دادخواست توسط وکیل

نگارش اوراق قضایی، یکی از مهارت‌های اصلی وکلا دادگستری به شمار می‌رود. وکیل دادگستری صرفا به وکالت در دعاوی قضایی نمی‌پردازد، بلکه انواع اوراق قضایی را با رعایت نکات حقوقی تهیه و تنظیم می‌کنند.

با توجه به این که در زمان نگارش دادخواست، باید اصول کلی دادخواست نویسی رعایت شود، در این صورت سپردن تنظیم دادخواست مرتبط با دعاوی کار به وکیل، یک سری مزایای خاصی دارد.

مزیت اصلی نگارش دادخواست از طرف وکیل دادگستری و در زمینه حقوق کار توسط وکیل اداره کار، این است که متن دادخواست به نحوی تنظیم می‌شود که هیچگونه مشکل حقوقی و نواقصی در آن وجود ندارد. در این صورت خواهان دعوا دیگر نگران وجود نواقص و موارد مختلف که منجر به رد دادخواست گردد، نخواهد بود.

نگارش دادخواست اختلافات کارگر و کارفرما در مورد اضافه کاری

تهیه و تنظیم دادخواست مرتبط با شکایت کارفرما بابت اضافه کاری، با شرایط مناسب به لحاظ کیفیت و هزینه در سامانه وکیل کار انجام می‌شود. در این صورت به جای آن که وقت خود را برای نگارش دادخواست، صرف کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که نگارش دادخواست مزبور را بر عهده ما قرار دهید.

اگر متن دادخواست را بدون توجه به اصول و مقررات مربوطه نگارش کنید، احتمال رد شدن دادخواستتان از طرف اداره کار بسیار بالا است و در هر صورت، برای تضمین انجام نگارش دادخواست، باید انتخاب اول شما در این زمینه، استفاده از خدمات سامانه وکیل کار باشد.