راهنمای مقاله
قرارداد کار آزمایشی برای بخش اعظمی از کارجویان و کارفرمایان مفهومی بسیار آشنا و نزدیک می‌باشد. براساس این معاهده که ضمن ماده یازده قانون کار نیز مورد بررسی قرار گرفته است، طرفین معاهده می‌توانند با توافقات پیشین، مدت هنگامی را به صورت آزمایشی در کنار همدیگر کار نمایند.
در واقع، همانگونه که از نام این قرارداد هویدا است، در روند دوره آزمایشی دو طرف به منظور وارسی و ارزیابی همدیگر زمان خواهند داشت.
گرچه که قرارداد آزمایشی از جانب کارفرما پیشنهاد می‌گردد، ولیکن کارفرما در به اجراء رساندن آن با برخی از چهارچوب‌ها روبه‌رو خواهد بود. حال آیا شما می‌دانید که این قرارداد به چه معناست! یا اصلا دارای چه شرایط و ضوابطی می‌باشد؟
به منظور راهنمایی بهتر و دقیق‌تر، ما سعی نمودیم شما را در وکیل کار ۲۴ با موضوعاتی که احتمالا در این راستا ذهن شما را به خود مغشوش سازد، آشنا نماییم.
قرارداد کار آزمایشی چیست؟
ضمن قانون کار اشاره مستقیم و کاملی به قرارداد کار آزمایشی نشده است. با این وجود بر اساس ماده یازده قانون کار، دو طرف قرارداد (کارپذیر و کارفرما) خواهند توانست با توافق همدیگر، روندی را با نام دوره‌ی کار آزمایشی در نظر انگارند.
این دوره اغلب در مدت زمان سه ماه خلاصه می‌شود و قسمی از یک قرارداد کاری در نظر گرفته خواهد شد.
ضمن تبصره ماده یازده بر این مسئله پافشاری شده است که مدت هنگام دوره‌ی آزمایشی میبایست در معاهده کار معین گردد. در این قبیل از معاهدات با اکتفا به امکان قطع و از بین بردن رابطه کار، حق فسخ اعمال نگردیده است.
میبایست این گونه بگوییم که ضمن قانون کار، موضوعی تحت عنوان قرارداد کار آزمایشی به چشم نمی‌خورد و ماده یازده قانون کار نیز به توافقات میان دو طرف به جهت حق داشتن چنین معاهداتی اشاره می‌نماید.
شرایط موجود ضمن قرارداد کار آزمایشی
همانگونه که در قسمت فوقانی این متن از خود اشاره نمودیم، قراردادهای کار آزمایشی بنابر توافقات میان دو طرف به مرحله‌ی انعقاد می‌رسد.
از این جهت آن را نیز چون هر معاهده دیگر هر دو طرف میبایست تایید نموده و به امضا رسانند. این قبیل از قراردادها تنها میتواند در همان ابتدای کار منعقد گردد و کارفرما نخواهد توانست پس از گذر مدت زمانی از انجام خدمات از جانب کارپذیر تقاضای انعقاد معاهده آزمایشی را بکند. به عبارتی این تقاضا در هیچ گونه شرایطی از قابلیت پذیرش برخوردار نخواهد بود.
مدت زمان مربوط به قرارداد کار آزمایشی
حداکثر میزان مدت قرارداد آزمایشی ضمن قراردادهای کار، برای یک کارگر ساده سی روز (یک ماه) و برای نیروی کار متبحر و متخصص نود روز (سه ماه) در نظر انگاشته شده است.
از این جهت کارفرما نمی‌تواند مدت زمانی را بیشتر از سه ماه به عنوان قرارداد کار آزمایشی معین کرده و یا آن که این قرارداد را با موقعیت کنونی برای مدّت زمانی بیشتر به مرحله تمدید رساند.
آیا کارفرما میتواند با توافق، مزیت‌هایی بسیار کمتر از آن چه که ضمن قانون کار پیش‌بینی شده است، برای کارگر در نظر گیرد؟
ضمن معاهدات کار رعایت لااقل‌های پیش‌بینی گردیده در قانون کار امری ضروری است. کارگر و کارفرما حتی با انجام توافق و قید آن ضمن معاهدات کار، نمی‌توانند برای امتیازات و مزیت های کمتر از قانون و مقررات با یکدیگر به توافق رسند.
پس هر نوع توافق صورت گرفته در این حیطه، برخلاف مقررات قانون کار است و آن نیز دارای اعتبار قانونی نخواهد بود. از این جهت در مراجع حل اختلاف نیز مقبول واقع نخواهد شد.
فسخ قرارداد کار آزمایشی، آیا امکان‌پذیر است؟
همانگونه که ما در این متن از وکیل کار ۲۴ در قسمت فوقانی متن اشاره نمودیم، قرارداد آزمایشی در واقع فرصتی می‌باشد برای آزمایش توانمندی‌ها و رفتار کارپذیر در محل کار و نیز محک زدن و تجربه نمودن موقعیت و شرایط کار به واسطه آن‌ها.
به هنگام عدم وجود هارمونی در این موارد و در برطرف نمودن نیاز همدیگر، هم کارگران و هم کارفرمایان خواهند توانست قرارداد را فسخ نمایند.
به هنگامی که کارفرما، قدرت و توانایی مورد نیاز جهت به انجام رساندن مسئولیت در شخص را مشاهده نکند، خواهد توانست با تادیه حقوق دوره آزمایشی، همکاری خود را با او قطع کند.
حتی در صورتی که به مدت چند روز از آغاز کار گذر کرده باشد، کارفرمایان مکلف به پرداخت حقوق نود روز یا همان سه ماه می‌باشند. حال امکان دارد، کارمند خواستار قطع رابطه‌ی کار گردد. بدین هنگام کارمند تنها میتواند حقوق مدت زمان حضور خود و انجام کار را از کارفرما مطالبه کند.
حق بیمه و قرارداد کار آزمایشی
کارپذیران طی مدّت زمان معاهدات کار آزمایشی نیز میبایست از جانب کارفرمایان بیمه گردند. بیمه نشدن کارپذیران طی این مدّت زمان، به معنای تخلّف و تخطی از قانون کار خواهد بود و به هنگام انجام شکایت از کارفرما منجر به جریمه شدن او خواهد شد.
نگاهی به عیدی و سنوات در قراردادهای کار آزمایشی
بهتر است خاطر نشان شویم که؛ حتی چنانچه معاهدات کار سه ماه باشد، عیدی و سنوات به کارمند یا کارپذیر تعلق خواهد گرفت.
مواردی که لازم است در قراردادهای کار آزمایشی لحاظ شود
تمامی موارد یاد شده ضمن معاهدات آزمایشی کار چون معاهدات کاری مدت موقت یا کار معین می‌باشد. علاوه بر بیان مشخصات دو طرف معاهده، تاریخ آغاز و به اتمام رسیدن آن، ساعات کاری، مقدار مرخصی برای کارپذیر، حق مسکن، حقوق و دیگر مزیت‌ها، معین ساختن مکان کار کارگر، تعهدات دو طرف، و غیره میبایست ضمن معاهدات کار آزمایشی قید شود.
ما تا به اینجای مطلب با همدیگر فرا گرفتیم که، قرارداد کار آزمایشی از جمله قراردادهای موجود در دنیای کار است با آن که ضمن قانون کار، اشاره‌ی چندانی از سوی قانونگذار بدان نشده است.
حال از سویی لازم است در بطن قرارداد کار آزمایشی هر دو طرف به تمامی تعهدات خود عمل نمایند و با توجه به توافقات صورت گرفته پیش روند.
از آن جای که کارگران قشر ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه‌‌ی ما می‌باشند ما در این متن می‌خواهیم محور را عدم پرداخت حقوق و مزایا در قرارداد کار آزمایشی از جانب کارفرما در نظر بگیریم.
فرآیند انجام شکایت چگونه است؟
قانون کار تصویب شده در سال ۱۳۶۹، در ارتباط با امور منوط بر کارگر و کارفرما، کارگاه و دیگر مسائل و موضوعات مربوط به قرارداد کار، تعیین و تکلیف کرده است.
بر اساس ماده یک قانون یاد شده تمامی کارفرمایان، کارگران، کارگاه‌ها، موسسه‌ها اعم از تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی، مؤظف به تبعیت از این قانون می‌باشند.
از سویی، بنابر ماده‌ی ۲ قانون کار کارگر، با اکتفا بدین قانون، شخصی است که به هر عنوان، در مقابل اخذ حق السعی؛ اعم از مزد، حقوق، سهم سود و دیگر مزیت‌ها، به تقاضای کارفرما کار می‌کند.
بنابر ماده ۷ قانون بیان شده، در پاسخ بدین سوال که معاهدات کار چیست؟ میبایست چنین گفت معاهده‌ی کار، عبارت است از معاهده‌ای کتبی یا شفاهی که بر اساس آن، کارگر در قبال اخذ حق السعی، کاری را برای مدّت موقت یا مدت غیر موقت، برای کارفرما به انجام می‌رساند.
همانطور که مشاهده می‌نماییم، بر حق السعی، دستمزد و حقوق کارگر و تأدیه آن از سوی کارفرما، پافشاری شده است. حتی به هنگامی که معاهده کار به صورت شفاهی انعقاد شده باشد.
گاهی رخ می‌دهد که کارفرما، به دلیل آن‌که معاهده کار، شفاهی است یا به بهانه فسخ و ناراضی بودن از قرارداد کار آزمایشی، تورم یا هرگونه علت دیگر، از پرداخت حق و حقوق کارگر امتناع ورزد.
بدین هنگام، کارگران محترم می‌توانند با طی نمودن مراحل و شیوه شکایت از کارفرما بابت حقوق و دستمزد قرارداد کار آزمایشی، اقدام به شکایت از کارفرما کنند.
مرجع صالح در راستای رسیدگی به دعاوی کارفرما و کارگر، در ارتباط با امور مربوط به شکایت از کارفرما بابت موضوعاتی چون حق و حقوق، بیمه، سنوات، مزایا و غیره هیئت تشخیص و نیز هیئت حل اختلاف نهاد کار محل کار است.
حال آن که در رابطه با حوادث مربوط به کار، مرجع صالح جهت رسیدگی به موضوع، دادسرا خواهد بود.
شیوه و مراحل شکایت از کارفرما بابت حقوق قرارداد کار آزمایشی
بهتر است خاطر نشان شویم که شکایت بابت حق و حقوق از جانب کارگر نسبت به کارفرما دیگر بنابر روش چندی پیش و به شکل سنتی نیست. شما باید در راستای این امر براساس مراحل بیان شده در قسمت ذیل پیش روید:
- در مرحله‌ی ابتدایی، فرد تقاضا کننده میبایست اقدام به ثبت‌نام در سامانه‌ای به نام سامانه جامع روابط کار کند. این ثبت نام در مرحله‌ی ابتدایی، نیازمند پرداخت هزینه احراز هویت و در اختیار داشتن کارت ملی و شماره همراه خواهد بود که شما می‌توانید برای انجام آن به دفاتر پیشخوان دولت نیز مراجعه نمایید. بعد از انجام ثبت نام و احراز هویت از جانب شما، یک نام کاربری به همراه رمز عبور، در راستای ورود مجدد به سامانه در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
- شما در راستای ورود به وبسایت، باید عبارت سامانه جامع روابط کار یا آن که آدرس prkar.mcls.gov.ir را جستجو نمایید. طی این مرحله لازم است نام کاربری و رمز عبور خود را در کادرهای موجود رو به روی دیدگان شما وارد کنید.
- در مرحله بعد، شما به جهت ثبت شکایت خود از کارفرما لازم است گزینه پنجره خدمات را انتخاب نمایید تا به مرحله بعد گام بگذارید.
- بعد از اتخاذ پنجره خدمات، از پوشه نهاد کل روابط کار، میبایست گزینه ثبت تقاضای بدوی را اتخاذ نمایید و شکایت خویش را از کارفرما بابت حق و حقوق قرارداد کار آزمایشی به ثبت رسانید.
- بعد از ثبت دادخواست از جانب شما، مراتب به واسطه پیامک به کارفرما اطلاع داده می‌شود و جهت مشاهده مدت زمان رسیدگی، میبایست به سامانه جامع روابط کار رجوع کنید.
مدارک لازم جهت انجام شکایت چیست؟
مدارک مورد نیاز در راستای شکایت از کارفرما توسط کارگر میتواند بنابر موضوع شکایت کمی با همدیگر تفاوت داشته باشد. شما ملزم می‌باشید در ابتدا جهت احراز هویت، مدارکی چون کارت ملی و شناسنامه یا کارت پایان خدمت را به همراه داشته باشید.
از سویی هر آن چه که فکر می‌کنید میتواند در اثبات حقانیت شما مفید و موثر واقع شود، تدارک ببینید. همانند قرارداد کار آزمایشی که تمامی جوانب در آن قید شده است.
هزینه تمام شده تنظیم شکایت چقدر است؟
جهت شکایت از کارفرما هزینه بسیاری دامن‌گیر کارگر نخواهد شد. به عبارتی بهتر است چنین بگوییم که هزینه ثبت نام در سامانه جامع روابط کار تنها پنج هزار تومان است. تنها شما می‌توانید با پرداخت این هزینه به جهت شکایت و دریافت حق و حقوق خود گام گذارید.
آیا برای این شکایت نیاز به وکیل است؟
تنها محلی که امکان این امر مهیا است که نیاز به وکیل پایه یک دادگستری در دعاوی میان کارگر و کارفرما باشد، اداره کار است.
به گونه‌ای که کارگر یا کارفرما این امکان را خواهند داشت که هر فرد عادی با آن که واجد شرایط را به عنوان نماینده قانونی خود به اداره کار معرفی نمایند.
پس بهتر است به این نکته اشاره نماییم که، حضور نماینده به منزله وکیل قانونی قلمداد خواهد شد. این چنین خواهد بود که هر دفاع و مواردی که مورد نیاز باشد، ضمن جلسه رسیدگی مطرح شده و بدان‌ها رسیدگی خواهد شد.
بهتر است خاطر نشان شویم، شما دوستان عزیز می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با مشاوران حقوقی ما در وکیل کار ۲۴ تماس گرفته و پاسخ سوالات خود را به دست آورید.
حوه پشتیبانی و شکایت تنظیم شده چگونه است؟
بله بهتر است چنین بگوییم که وکیل و نماینده‌ی قانونی شما میتواند صفر تا صد پرونده را مورد ارزیابی و پیگیری خود قرار دهد. ممکن است شما عزیزان چندان از حقوق مربوط به خود اطلاعات نداشته باشید.
در این هنگام است که می‌توانید با اعتماد به یک وکیل پشتیبانی از پرونده را بدو واگذار نموده و با خیال راحت به زندگی خود بدون حضور در جلسات رسیدگی ادامه دهید.
