راهنمای مقاله
مرخصی ایام کرونا یکی از اصلی‌ترین چالش‌های امروز کارمندان و کارگران ادارات دولتی و کارگاه‌های خصوصی در دوران شیوع این بیماری فراگیر محسوب می‌گردد.
در واقع، هنگام مثبت اعلام شدن تست کرونا، این دغدغه برای همه کارگران پیش می‌آید که مرخصی این نوع بیماری آن‌ها قرار است مطابق با کدام یک از انواع مرخصی در قانون کار محاسبه گردد؟
بعد از آغاز و همه‌گیری پاندمی کرونا، نظرهای متنوعی درباره روابط و حقوق کارگران در هنگام ابتلا مطرح گردید و در نهایت مقرر شد در صورتی که به تشخیص پزشک معتمد، کارگر مشکوک به بیماری کرونا در قرنطینه خانگی یا تحت درمان‌های مربوط به این بیماری قرار بگیرد، برای این کارگر مرخصی استعلاجی در نظر گرفته خواهد شد و حقوق و مزایای این ایام توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می گردد.
کارگران مبتلا به بیماری کووید 19، در ایام ابتلا به بیماری از چه نوع مرخصی بهره‌مند می‌گردند؟
اگر شما نیز یکی از کارگران و کارفرمایان تحت پوشش قانون کار باشید قطعا مطلع هستید که در قانون کار و تامین اجتماعی، حداکثر یا حداقلی برای مرخصی استعلاجی در نظر گرفته نشده است.
پس تمام کارگران قادر خواهند بود در صورت ابتلا به بیماری کرونا با دریافت گواهی معتبر از پزشک، از مرخصی استعلاجی استفاده نمایند. لازم به توضیح است این مرخصی باید براساس ماده ۷۴ قانون کار به تایید سازمان تامین اجتماعی نیز برسد.
لذا در شرایطی که کارگر با تشخیص پزشک معتمد، مشکوک به بیماری کرونا باشد و نهایتا در قرنطینه خانگی قرار بگیرد و یا به این بیماری مبتلا گردد و تحت درمان بیمارستانی قرار بگیرد، حق استفاده از مرخصی استعلاجی در این شرایط به او اعطا خواهد شد و همانگونه که ذکر شد حقوق و مزایای این ایام توسط سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌گردد.
همانگونه که مطلعید مرخصی استعلاجی با مرخصی استحقاقی سالیانه کارگران، دو عنوان کاملا متفاوت هستند و استفاده از مرخصی استعلاجی در ایام کرونا، به هیچ عنوان از مرخصی استحقاقی آن‌ها نمی‌کاهد. در ادامه برای بررسی بهتر موضوع به انواع مرخصی در قانون کار نیز اشاره خواهد شد.
آیا امکان تعلیق قرارداد کار بر اثر وقوع بیماری کرونا وجود دارد؟
براساس ماده ۱۴ و ۱۵ قانون کار، در شرایطی که به واسطه قوای قاهره و یا بروز حوادث غیر قابل پیش‌بینی و فورس ماژور که وقوع آن از اراده طرفین خارج خواهد بود.
در این مواقع تمام یا بخشی از محل انجام کار مثل شرکت، کارگاه، دفتر و غیره به تعطیلی کشیده خواهد شد و در ادامه انجام تعهدات کارگر یا کارفرما به طور موقت غیر ممکن گردد، قراردادهای کار آن دسته از کارگران که در این شرایط تعطیل می‌گردد به حالت تعلیق در خواهد آمد.
پس از رفع مانع حادث شده، قرارداد تعلیق شده به حالت اول خود بر‌خواهد گشت و این مدت تعلیق کار، از لحاظ افزایش مزد و بازنشستگی، جز سابقه کاری کارگر محسوب می‌گردد.
در صورتی که کارفرما پس از رفع حالت تعلیق از به‌کارگیری کارگر امتناع کند، این عمل او در حکم اخراج غیر قانونی کارگر خواهد بود و کارگر حق خواهد داشت، ظرف مدت ۳۰ روز برای ثبت شکوائیه به اداره تشخیص کار و امور اجتماعی مراجعه نماید.
در این شرایط کارفرما موظف است کارگر را به کار قبلی‌اش بازگردانده و کلیه حقوق و دستمزد وی را از تاریخ مراجعه به کارگاه پرداخت نماید. در صورتی که کارگر بدون عذر قبلی حداکثر ظرف مدن 30 روز پس از برطرف شدن حالت تعلیق، آمادگی و اعلام حضور خود را جهت انجام کار به کارفرما اعلام ننماید و یا پس از مراجعه به کارگاه و خودداری کارفرما از به‌کارگیری وی، به هیات تشخیص مراجعه و شکایت نکند، مستعفی از خدمت یا کار شناخته شده و صرفا مشمول دریافت حق سنوات به ازاء هر سال، یک ماه آخرین حقوق خواهد بود.
همچنین اگر پس از رفع حادثه قهریه و غیر قابل پیش بینی، به علت تغییرات ایجاد شده در شرکت یا نوع کار، عدم پذیرش کارفرما به دلایل موجهی مستند باشد، حق سنوات کارگر به ازای سالی ۴۵ روز آخرین حقوق وی محاسبه و پرداخت خواهدشد.
چند نوع مرخصی در قانون کار پیش بینی شده است؟
مقصود از مرخصی در قانون کار، حقی است که برای کارگران در هنگام ترک کار در روزهای غیر تعطیل در نظر گرفته می‌شود و این حقی است که از قدیم الایام برای کارمندان و کارگران به رسمیت شناخته شده است و قانون کار ایران نیز آن را به رسمیت شناخته و مورد تأیید قرار داده است.
بنابراین، مرخصی به روزهایی اطلاق می‌شود که کارگر در آن روزها به کار محول شده اشتغال ندارد و متناسب با نوع مرخصی دستمزد نیز دریافت می‌نماید.
مرخصی‌ها در قانون کار به چند دسته اصلی تقسیم می گردند:
- مرخصی استحقاقی
- مرخصی بدون حقوق
- مرخصی ساعتی
- مرخصی استعلاجی
- مرخصی ازدواج / فوت
- مرخصی تحصیلی
بررسی کامل مرخصی استحقاقی مطابق قانون کار
مستفاد از ماده 62 قانون کار، مرخصی استحقاقی روزهایی از سال را شامل می‌شود که به انتخاب خود کارگر و بدون اینکه مبلغی از دستمزد او کسر گردد، می‌تواند در محل کار خود حاضر نگردد.
این نوع مرخصی شامل کارمندان و کارگران بخش های خصوصی نیز می گردد و مدت ها و زمان های استفاده از این نوع مرخصی نیز به صورت سالیانه تعیین گردیده است.
مقدار مرخصی استحقاقی برای هر کارمند و کارگر به اندازه دو و نیم روز در ماه تعیین گردیده است. یعنی در کل 192 ساعت و معادل 26 روز در طول یک سال یک کارگر قادر خواهد بود بدون ترس و نگرانی از کم شدن حقوقش به مرخصی برود.
البته کارمندان می‌توانند از این مرخصی‌ها استفاده نکنند و حداکثر 9 روز از این 26 روز را پس‌انداز یا ذخیره نمایند تا در سال های آتی از آن استفاده نمایند. شایان ذکر است در صورت عدم استفاده از این نوع مرخصی‌ها در طول سال، امکان مطالبه پول از کارفرمای مربوطه وجود خواهد داشت.
دریافت و اعطای مرخصی استحقاقی به نظر کارفرما نیز وابسته است. در بسیاری از شرکت‌های دولتی و خصوصی، امکان استفاده از مرخصی‌ها، با محدودیت هایی روبه‌رو است.
مثلا کارکنان مکلف هستند که از مرخصی‌های خود استفاده نمایند در غیر این صورت مرخصی‌های آن‌ها بی اعتبار تلقی می‌گردد. جالب توجه است که مدت زمان مرخصی قانون کار برای تعدادی از مشاغل سخت به مدت 3 روز در ماه و یا 5 هفته در سال برآورد گردیده است.
یکی دیگر از مزایای قانون کار که کاملا به نفع کارگران تنظیم گردیده است، این نکته است که اگر کارگری قصد یا نیاز داشته باشد تمام 26 روز مرخصی استحقاقی خود را به صورت یک‌جا استفاده نماید، قادر است با احتساب 4 جمعه در طول مدت یک ماه به مرخصی استحقاقی برود.
بررسی مرخصی ساعتی در قانون کار
مرخصی های ساعتی نیز در زیر گروه مرخصی استحقاقی قرار دارند و هر کارگر یا کارمند می‌تواند در مواقع اضطراری برای انجام امور شخصی خود، با کسب اجازه و موافقت مدیر مربوطه از مرخصی ساعتی استفاده نماید.
میزان مرخصی ساعتی در ماه 16 ساعت بوده و در آخر ماه به ازای هر 8 ساعت استفاده از مرخصی ساعتی، یک روز از مرخصی استحقاقی کارگر کسر خواهد شد.
بررسی کامل مرخصی استعلاجی در قانون کار
چنانچه شما از آن دسته کارمندان بیمه شده هستید، و به صورت پیش بینی نشده و نا به هنگام، درگیر بیماری شده‌اید، قادر خواهید بود از مرخصی استعلاجی استفاده نمایید.
در واقع حقوق ایامی که در حال استراحت یا استفاده از استعلاجی هستید، تحت عنوان بیمه استعلاجی به شما پرداخت می‌گردد.
توجه به این نکته کاملا ضروری است که در صورتی که سازمان تأمین اجتماعی، مرخصی استعلاجی فرد بیمار را قبول و تایید نماید، می‌توان تعداد روزهای مرخصی استعلاجی را که کارگر در حال مداوای بیماری بوده، جزء سوابق و بازنشستگی محسوب نمود.
به این نکته مهم توجه داشته باشید که طبق قانون پرداخت مبلغ مرخصی استعلاجی کمتر از سه روز بر عهده کارفرما و پرداخت مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز بر عهده سازمان بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفته است.
بنابراین بر اساس ماده 62 قانون تأمین اجتماعی، مبلغ مرخصی استعلاجی با شرایط زیر به کارمندان و کارگرانی که داری شرایط لازم باشند پرداخت می‌گردد:
- کارمندانی که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و دارای همسر، فرزند، پدر و مادر تحت تکلف هستند، به میزان سه چهارم از آخرین حقوق خود را از بیمه دریافت می نمایند.
- کارمندانی که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و دارای همسر، فرزند و پدر و مادر تحت تکلف نیستند، به میزان دو سوم از آخرین حقوق خود را از بیمه دریافت خواهند کرد.
- کارمندان دارای بیمه تأمین اجتماعی غیر متکلف، به میزان یک دوم از آخرین حقوق خود را از بیمه دریافت خواهند کرد.
طبق قانون کار، هیچ محدودیت و یا مانعی برای دریافت مرخصی استعلاجی قانون کار وجود ندارد زیرا هیچ فردی قادر نیست تضمین نماید که طول دوره بیماری او قرار است چقدر به طول انجامد.
طبق قانون سقف مجاز استفاده از مرخصی در طول یک سال برای هر کارگر یا کارمند 4 ماه پیش بینی گردیده است. اما نکته مهم این است، در صورتی که پزشک معتمد تأمین اجتماعی، بیماری کارگر را تشخیص دهد و شورای عالی پزشکی نیز آن را تأیید نماید، کارگران قادر خواهند بود به مرخصی استعلاجی خود تا یک ماه ادامه دهند.
پیشنهاد می گردد به دلیل جوانب متعدد و بعضا پیچیده دعاوی مربوط به کارگر و کارفرما خصوصا در مسایل مربوط به اختلاف در نوع مرخصی ها، لطفاً قبل از هرگونه طرح دعوا یا دفاع از ادعاهای انتصابی، اطلاعات کامل و مورد نیاز را در این خصوص کسب نمایید.
این سامانه حقوقی با کادری از بهترین وکلا و مشاوران حقوقی کارکشته در مسایل مربوط به روابط کارگر و کارفرما و با تسلطی کامل بر آیین دادرسی کار، تا رفع کامل مشکلات حقوقی در کنار شما خواهند بود.
چه شرایطی برای استفاده از مرخصی استعلاجی در قانون کار پیش بینی گردیده است؟
به کارگران یا کارمندانی مرخصی استعلاجی تعلق می گیرد که دارای یکی از شرایط زیر باشند:
- کارگرانی که به علت بیماری ناگهانی و یا در اثر وقوع تصادف توانایی ادامه کار را نداشته باشد.
- کارگرانی که به علت بیماری ابتدا به‌صورت سرپایی مداوا شود و سپس در بیمارستان بستری گردد.
- کارگرانی که در رسته جانبازان انقلاب اسلامی قرار می‌گیرند و حتی بدون بستری شدن در بیمارستان قدرت ادامه کار را ندارند.
ضمنا شرایط اخذ حقوق از سازمان تأمین اجتماعی از جمله مهم‌ترین دغدغه‌های کارگرانی است که نسبت به واریز استعلاجی خود در دوران کرونا نگران هستند.
هنگامی که لیست بیمه توسط کارفرما تهیه و به سازمان تامین اجتماعی ارسال می گردد، برای بررسی به مسئولین مربوطه اداره تأمین اجتماعی ارائه خواهد شد و پس از اقدامات لازم در خصوص بررسی توسط واحد حسابداری و ثبت اطلاعات، عملیات پرداخت به مشتری صورت خواهد گرفت.
مرخصی کرونا و نحوه دریافت غرامت دستمزد در ایام این بیماری به چه شکل است؟
به محض اعلام تست مثبت کرونا، این نگرانی در کارگران شکل خواهد گرفت که حقوق آن‌ها در دوران کرونا چگونه محاسبه و پرداخت می گردد؟ و آیا امکان پرداخت این حقوق توسط بیمه تأمین اجتماعی وجود خواهد داشت؟
در حالتی که کارگر مشکوک به بیماری کرونا باشد و با تأیید و تشخیص پزشک معتمد در قرنطینه خانگی قرار بگیرد و یا به کرونا مبتلا شده و تحت درمان قرار بگیرد، کارگر مبتلا می‌تواند از مرخصی کرونا استفاده نماید و غرامت دستمزد این ایام به بیمه شدگان پرداخت خواهد شد.
مستند به قانون سازمان تأمین اجتماعی ، با رعایت نمودن شرایط قانونی که در خصوص مرخصی استعلاجی توضیح داد شد، بخشی از حقوق و دستمزد مرخصی کرونا توسط بیمه جبران و غرامت دستمزد ایام بیماری در صورت وجود شرایط ذیل پرداخت خواهد شد:
- فرد بیمه شده از کار افتاده کلی نباشد.
- طبق اصول و مقررات کارفرما مکلف به پرداخت حقوق بیمه شده خود نباشد.
- فرد بیمه شده در ایام بیماری، هیچ‌گونه حق و دستمزدی از کارفرما دریافت نکرده باشد و بحث مزد برای وی مطرح باشد.
- مرخصی کرونا توسط پزشکان معتمد تأمین اجتماعی تأیید شده باشد.
- در تاریخ دقیق اعلام بیماری، بیمه شده مشغول به کار باشد و برای وی مرخصی استحقاقی رد شود.
چه مدارکی برای دریافت دستمزد مرخصی استعلاجی ایام کرونا باید به سازمان تامین اجتماعی ارائه گردد؟
- دفترچه بیمه درمانی.
- گواهی استراحت پزشکی فرد بیمه شده با مهر و امضای پزشک معالج.
- گواهی کارفرما مبنی بر تأیید تاریخ اعلام بیماری و اینکه کارمند در زمان بیماری در مرخصی استحقاقی بدون مزد و حقوق به سر می‌برده است و مشغول به کار نبوده است.
- تأییدیه مراجع پزشکی سازمان مربوطه.
در صورتی که کارفرما از تعدادی کارگران مشغول در کارگاه خود تست کرونا به عمل آورد و پس از مشخص شدن جواب تست کرونا ، تعدادی از کارگران به بیماری کرونا مشکوک باشند، حال چنانچه این کارگران هیچ علائمی نداشته باشند اما به دستور پزشک شرکت و به اجبار آن‌ها را از محل کارگاه یا بیرون نمایند و به قرنطینه خانگی به مدت ۱۴ روانه گردند تکلیف حقوق 14 روزه این کارگران را باید به چه صورتی پرداخت کرد؟
همان گونه که در بالا نیز اشاره شد باید گفت، مستند به ماده ۳۵ قانون کار، دستمزد همیشه در قبال انجام کار یا فعالیت کاری پرداخت می‌گردد. پس در صورتی که قرنطینه خانگی کارگران به مدت مشخص شده 14 روز یا در مدت محدودی به دستور پزشک تجویز و انجام شده باشد، از مصادیق «مرخصی بیماری» موضوع ماده ۷۴ قانون کار محسوب شده و پرداخت غرامت ایام بیماری به عهده سازمان تامین اجتماعی است.
چه مدارکی برای طرح دعوا در مراجع قانونی اداره کار در خصوص مطالبه مرخصی ها نیاز است؟
شما باید کلیه اسناد و مدارکی که دلالت بر وجود رابطه کاری و همچنین وقوع تخلفات در زمینه عدم اعطای مرخصی در هر زمینه به شما دارد، از جمله گزارش پزشک معتمد، تامین دلیل توسط کارشناس رسمی دادگستری، شهادت شهود یا هر دلیل و مدرکی که دلالت بر ادعاهای شما و همچنین وجود رابطه کاری داشته باشد را باید به پیوست، ضمیمه پرونده نمایید و آن‌ها را به همراه لایحه دفاعیه حتما ضمیمه پرونده کنید.
توجه داشته باشید که بر اساس قانون، برای اثبات هر دعوایی از سند، اقرار، شهادت، قسامه و سوگند می‌توان استفاده کرد هر چند علم و آگاهی کارکنان رسیدگی کننده در مراجع کار نیز در بسیاری از پرونده ها بی تاثیر نیست.
طرح شکایت از کارفرما در خصوص اختلافات ناشی از عدم اعطای مرخصی چقدر زمان میبرد؟
در صورت اثبات ادعاهای انتصابی در جریان پرونده های اداره کار، می توان عنوان کرد که طرح دعوا در مسایل مربوط به روابط کارگر و کارفرما کمی زمان بر است و با عنایت به مراحل مختلف رسیدگی به این دعاوی از جمله مرحله هیات تشخیص، هیات حل اختلاف و مرحله تجدیدنظر در دیوان عدالت اداری و همچنین برخی دعاوی که در صلاحیت دادگاه ها و دادسراها هستند، می‌توان گفت که تخمین زمان شروع و خاتمه طرح شکایت به هیچ وجه قابل پیش بینی دقیق نیست و رسیدگی به دلایل کارگران و کارفرمایان، احتمال زمان بر شدن آن را افزایش می‌دهد.
بنابراین نمی‌توان زمان مشخصی را بیان کرد. ولی مطمئناً کارشناسان و وکلای شاغل در حوزه قوانین اداره کار، با تجربه ای که در پیگیری و انجام پرونده های مختلف در این مقوله کسب نموده اند، می توانند بهترین و سریع ترین مسیر را برای شما انتخاب نمایند.
برای جلوگیری از رد درخواست خود در مراجع اداره کار، می توانید قبل از طرح آن، حتما با مشورت گرفتن از یک وکیل متخصص در حوزه فعالیت فوق، مسیر موفقیت پرونده خود را بررسی نمایید.
آیا برای طرح شکایت در مراجع قضایی اداره کار، نیاز به استفاده از خدمات وکیل داریم؟
به کرات اشاره کرده ایم هر موضوع حقوقی یا کیفری و همچنین مسایل مربوط به دعاوی قانون تامین اجتماعی و قوانین کار، حتی اگر از دیدگاه برخی افراد موضوعات ساده و پیش پا افتاده ای باشد، پیچیدگی های خاص خود را از منظر یک حقوقدان داراست، که موضوع شکایت در مراجع قانون کار نیز از آن مستثنی نیست.
طرح دعوا در مسایل مربوط به قوانین کار دارای قوانین و مقررات خاصی است که اشخاص عادی اطلاعات بسیار اندکی در مورد آن‌ها دارند. مشاوران و وکلای دادگستری افرادی هستند که در این زمینه، دارای بینش، تخصص و آگاهی کاملی بوده و می توانند در رسیدگی به این نوع پرونده ها، خصوصا موضوعات اشاره شده، گره‌گشای موکل خود باشند.
اگر می‌خواهید طرح دعوا یا دفاع شما در خصوص موارد یاد شده به نتیجه مطلوبی برسد و حقوق از دست رفته‌تان را به دست آورید، به شما توصیه می کنیم که با یک وکیل مجرب در این حوزه حتما مشورت کنید.
همچنین وکلای دادگستری قادرند در مورد کم و کیف و نحوه تنظیم شکایت یا لایحه دفاعیه، شما را راهنمایی کنند و می‌تواند بررسی نمایند که آیا ادله و مدارک کافی برای دفاع از شکایت، از سوی شما ارائه شده است یا خیر؟ علاوه بر آن وکلای مجرب و متخصص قادرند نتیجه احتمالی دعوای شما را تا حدودی پیش‌بینی نمایند و در روند رسیدگی و تسریع آن، نقش موثر و مثبتی ایفا کنند.
نحوه تنظیم دادخواست و پشتیبانی به چه صورت خواهد بود؟
مطمئنا مطرح کردن هر شکایتی در زمینه روابط قانون کار ، به فراخور خود مستلزم پرداخت هزینه هایی خواهد بود. در پرونده ها مختلف دیده شده که خواهان پرونده بعد از پرداخت تمام هزینه ها، به دلیل نقص در مدارک یا عدم توجه به محتویات پرونده برای ارائه استدلال‌های قوی چه در مقام دفاع و چه در مقام مطالبه حق، دادخواستش با قرار رد مواجه و علاوه بر هدر رفت هزینه، زمان زیادی را نیز صرف فعالیتی بیهوده نموده است.
