چنانچه کارفرما مبلغی را از کارگر خود طلب داشته باشد، آیا می‌ تواند طلب خود را از مزد کارگر کسر کند؟

تمامی ما به هنگامی‌ که تصمیم به آغاز کار درون یک کمپانی یا نهاد را اتخاذ می‌کنیم، حائز اهمیت‌ترین مسئله‌ای که در نظر می‌گیریم، این می‌باشد که حق و حقوق ناشی از خدماتی که ارائه می‌داریم را اخذ نماییم.

نیز از سویی فردی که اقدامات لازم را بابت استخدام دیگری در پیش می‌گیرد، مطالبه‌ اصلی او این خواهد بود که در مقابل تادیه‌ حق الزحمه، خدماتی که در سایه‌ آن فردی را استخدام نموده است، دریافت نماید.

قانون کار به جهت آن‌ که آسودگی و اطمینان خاطر کارفرما و همچنین کارگر را مهیا سازد و هم آن‌ که به رابطه‌ موجود میان آن‌ها جنبه‌ حقوقی ببخشد، قوانین و ضوابطی را تحت عنوان قانون کار به مرحله‌ تصویب رسانید.

از سویی ضمن آن بیان نمود که رابطه کارگر و کارفرمایی میبایست بنابر معاهده‌‌ای به اسم معاهده‌ کار شکل گیرد. حال آن‌ که بهتر است ما در ابتدا با شما در ارتباط با کارفرما و کارگر نیز مسئولیت آن‌ها در مقابل هم دیگر سخن گوییم.

پس از آن است که به تمامی سوالات شما در رابطه با این مسئله چنانچه کارفرما مبلغی را از کارگر خود طلب داشته باشد، آیا می‌تواند طلب خود را از مزد کارگر کسر کند؟ پاسخگو خواهیم بود.

قرارداد کار چیست؟

در جواب بدین سوال که اصلا قرارداد کار چیست؟ می‌بایست ما به قانون کار رجوع نماییم.

ضمن ماده هفت قانون کار از قرارداد کار اینگونه تعریف گردیده است که معاهده کار عبارت می‌باشد از معاهده کتبی و یا شفاهی که بنابر آن کارگر در مقابل اخذ حق السعی، اموری را برای مدت زمان موقت یا آن‌که مدت زمان غیر موقت برای کارفرما به انجام می‌رساند.

با اکتفا به تعریفی که از قرارداد کار بیان گردیده است، می‌توان ویژگی‌های مربوط بدین قرارداد را تایید کرد. حال بهتر است به برخی از بارزترین ویژگی‌های قرارداد کار اشاره نماییم.

برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های قرارداد کار

معاهده کار معاهده‌‌ای است معین

یعنی آن‌که این عقد ضمن قانون نام دارد و برای آن ضوابط معینی در نظر انگاشته شده است.

معاهده کار معاهده‌ای است رضایی

یعنی به جهت منعقد نمودن آن رعایت نمودن تشریفاتی خاص نیاز نمی‌باشد. از این جهت شما می‌توانید آن را هم به صورت شفاهی و هم به صورت کتبی به مرحله‌ انعقاد رسانید.

معاهده کار معاهده‌ای است معوض

یعنی آن‌که کارگر در برابر انجام کار حق الزحمه دریافت خواهد کرد. از سویی کارفرما در برابر این که فردی کاری را برای او به مرحله‌ انجام می‌رساند، بدو اجرت پرداخت می‌کند. (بهتر است تا نقطه‌ی پایانی این متن، جمله‌ی نگارش شده در این قسمت را خاطر خود داشته باشید).

قانون منوط بر کار، قانونی آمره می‌باشد

یعنی آن‌که ضمن این معاهده نمی‌توان برای کارگر مزیت‌های را اندک‌تر از مقدار مقید ضمن قانون در نظر انگاشت. البته به غیر از مواردی که آن نیز ضمن قانون بیان گردیده است.

برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های کارگر ضمن قانون کار

برای آن‌ که ما درک کنیم اصلا کارگر کیست! حال آن‌که ابتدا باید بدانیم کارگر تحت حمایت از جانب قانون واقع می‌شود البته زمانی که ویژگی‌های زیر را در بطن خود داشته باشد.

کارگر می‌بایست یک شخص حقیقی باشد

بنابر قانون ضمن جمهوری اسلامی ایران با دوگانه شخصیت رو به رو می‌باشیم. ابتدا شخصیت حقوقی سپس شخصیت حقیقی. مقصود ما از شخصیت حقیقی یک فرد می‌باشد که هر شخص به عبارتی حائز یک شخصیت حقیقی می‌باشد.

علاوه بر اشخاص ضمن جامعه، افراد دیگری هم چون گروه‌ها، جمعیت‌ها، نیز موسسات و همچنین نهادها و غیره به چشم می‌خورند که آن‌ها نیز طرف حق یا تعهد واقع می‌گردند. بدین گونه از افراد، اشخاص حقوقی اطلاق می‌گردد. این‌ها حاوی وجود طبیعی نمی‌باشند و حاوی وجود اعتباری هستند.

به عبارتی شخص حقوقی نتیجه‌ فعالیت‌های اجتماعی تلقی می‌گردد که بر اساس مقررات و از اجتماع دو یا چندین شخص حقیقی به وجود می‌آید.

این افراد دقیقا چون اشخاص حقیقی حاوی حقوق و تکالیف و اموالی می‌باشند که به گونه‌ عمومی از اموال و حقوق و دارایی اشخاصی که آن را ایجاد می‌نمایند جدا می‌باشد و حاوی تمامی حقوق و تکالیفی است که ضوابط برای افراد حقیقی شناخته است.

ولیکن از خصوصیاتی که مربوط به طبیعت و سرشت انسان است و به بیانی دقیق‌تر مخصوص آدمی می‌باشد به دور است.

اخذ دستمزد (حق السعی) از کارفرما

کارگر در برابر کاری که به انجام می‌رساند می‌بایست مزد و حقوق و مزایا اخذ نماید و معاهده کار، معاهده‌ای می‌باشد که ضمن آن کار در برابر اخذ مزد به انجام می‌رسد.

این عوض ممکن است لزوما وجه نقد نباشد و در مقابل کار چیز دیگری به فرد کارگر تعلق گیرد‌. البته در صورتی که کار مجانی صورت گیرد، فرد از نظر قانون دیگر کارگر تلقی نخواهد شد.

تبعیت کاری از کارفرمای خویش

کارگر می‌بایست در چهارچوب عنوان کار از کارفرمای خود تبعیت نماید. یعنی در کلیه‌ مسائل کاری از کارفرمای خویش تبعیت کند. از این جهت فردی که به گونه‌ی مستقل و برای خودش کار می‌نماید، کارگر نخواهد بود.

تبعیت حقوقی از کارفرمای خویش

میان کارگر و کارفرما لازم است رابطه‌ی حقوقی وجود داشته باشد. رابطه‌ حقوقی بدین معنا می‌باشد که طرفین بنابر قانون و قرارداد با همدیگر همکاری کنند و به موجب همین معاهده، کارگر از کارفرمای خود یا نماینده‌ قانونی او تبعیت خواهد کرد‌.

تبعیت اقتصادی از کارفرمای خویش

کارگر علاوه بر تبعیت حقوقی، از منظر اقتصادی نیز تابع کارفرمای خود می‌باشد. از این جهت اشخاصی که ضمن موسسه‌های غیر انتفاعی فعالیت می‌نمایند و در برابر کار خویش، عوضی را اخذ نمی‌نمایند، کارگر محسوب نخواهند گشت.

کارگر در برابر کاری که برای کارفرما انجام می‌دهد از او حق السعی اخذ می‌نماید. اگر کارفرما مبلغی را از کارگر خود طلب داشته باشد، آیا می‌تواند طلب خود را از طریق کسر از مزد کارگر وصول کند؟ بهتر است در ادامه سخنان خود را با تکیه بر قانون کار برای شما بازگو نماییم.

کارفرما مبلغی را از کارگر خویش طلبکار می‌باشد. آیا او می‌تواند طلب خویش را از مزد کارگر برداشت نماید؟

بهتر است نگاهی اندازیم به ماده‌ 44 قانون کار

چنانچه کارگر به کارفرمای خود مدیون باشد در قبال این دیون وی، تنها می‌تواند مازاد بر حداقل مزد را به موجب حکم برداشت کند. در هر حال این مبلغ نباید از یک چهارم کل مزد کارگر بیشتر شود.

تبصره: نفقه و کسوه افراد واجب النفقه کارگر از قاعده مستثنی و تابع مقررات قانون مدنی می‌باشد.

با اکتفا به ماده ۴۴ قانون کار، چنانچه که یک کارگر به کارفرمای خویش مدیون باشد در برابر دیون او، تنها می‌توان مازاد بر لااقل مزد یک کارگر را بنا بر حکم دادگاه برداشت نمود‌. با این وجود مبلغ اخذ شده نباید از یک چهارم کل مزد فزونی یابد.

حال در صورتی که کارفرما از پرداخت حقوق کارگر امتناع ورزید، چگونه می‌توان از او شکایت نمود. آیا این امر ممکن می‌باشد؟

فرآیند انجام شکایت چگونه است؟

بله، شما می‌توانید از کارفرمای خود بابت عدم پرداخت حقوق خویش شکایت‌های لازم را به عمل آورید. بهتر است به مراحل بیان شده در قسمت ذیل اکتفا کنید:

ابتدا می‌بایست به دنبال شعبه بیمه‌گذار خویش بگردید تا به طریق آن شما بتوانید شعبه مربوط به نهاد کار و امور اجتماعی مکان خود را بیابید. سپس می‌بایست نامه‌ای را از نهاد کار اخذ نموده تا به کارگزاری بیمه خود تسلیم نمایید‌‌.

این چنین خواهد بود که کلیه‌ سوابق بیمه خود را دریافت خواهید کرد. آیا می‌دانستید بدین طریق خواهد بود که رابطه‌ کاری شما با کارفرما به مرحله‌ اثبات می‌رسد؟

طی مرحله بعد می‌بایست فرم دادخواست از نهاد کار را درخواست نموده و درخواست خویش را به گونه‌ای مختصر، ولیکن مفید قید کنید. این فرم بیشتر ضمن سامانه‌های مخصوص و الکترونیکی تمام و کمال به ثبت می‌رسد.

نکته‌ای که لازم است شما بدان توجه نمایید، این می‌باشد که چندین تقاضا را یک‌ جا و طی یک دادخواست عنوان ننمایید. بلکه شما باید یک درخواست واحد چون عدم پرداخت حقوق شما به دلیل دیون موجود به کارفرما را عنوان دارید.

پس از به ثبت رساندن درخواست خواهد بود که، نهاد کار بنابر فرآیند قانونی، نامه سازشی را صادر می‌نماید که در آن کارگر و کارفرما می‌بایست ضمن جلسه سازشی که اغلب چهارده روز پس از اطلاع دو طرف، برگزار می‌شود، شرکت کنند.

چنانچه سازش و مصالحه‌ای بین کارفرما و کارگر ضمن این جلسه‌ها ایجاد نگردد، پرونده یاد شده در ابتدای امر به هیئت تشخیص ارجاع داده خواهد شد. بهتر است بدانید که این جلسه چهارده روز بعد از جلسه‌ سازش برگزار خواهد گشت.

ضمن این جلسه که با حضور سه عضو تحت عنوان نماینده کارفرما، نماینده کارگر و نیز نماینده دولت، برگزار خواهد شد. چنانچه که هر یک از دو طرف به حکم صادر شده اعتراضی نشان دهند، پرونده به هیئت حل اختلاف ارجاع خواهد شد.

رسیدگی به پرونده ضمن هیئت حل اختلاف، پایانی‌ترین مرحله دادرسی است که ضمن آن طرفین دعوا می‌‌بایست در جلسه حضور به عمل آورده و اسنادی را بنابر بی‌گناهی خویش ارائه دارند.

پس بهتر است به این نکته توجه نمایید چون رای صادر شده از سوی این هیئت به منزله‌ دادگاه تجدید نظر می‌باشد، رایی که از جانب آن صادر خواهد شد؛ نهایی و قطعی بوده و لازم الاجرا تلقی خواهد شد.

مدارک لازم جهت انجام شکایت چیست؟

همان‌گونه که در قسمت فوقانی متن خود بیان کرده‌ایم، به منظور شکایت از کارفرما ضمن مرجع صلاحیت‌دار، نیاز به وجود برخی از اسناد و مدارک خواهد بود.

البته که این اسناد و مدارک باید به گونه‌ای باشد که رابطه‌ میان کارگر و کارفرما را به مرحله‌ی اثبات رساند.

مدارکی که مستدل و معتبر هستند، چون معاهده کار منعقد گردیده بین کارگر و کارفرما، رسیدهای واریزی که بیانگر رابطه‌ کارگری و کارفرمایی می‌باشد و پیشینه‌ بیمه کارگر، من جمله اسناد و مدارک مورد نیاز می‌باشد که می‌توانید به آن‌ها اکتفا کنید.

1. معاهده کار بین کارگر و کارفرما می‌باشد که ضمن آن کم و کیف کار و حق و مزایای کارگر دقیق درج گردیده است.
2. دومین مدرک واریزی‌هایی می‌باشد که کارفرما بنابر معاهده به حساب کارگر ریخته است. البته که آن می‌تواند در قالب یک چک، فیش‌‌های واریزی صادر گشته از جانب بانک، غیره باشد.
3. سومین اسناد و مدارکی که در این ارتباط شما می‌توانید بدان اکتفا کنید، حق بیمه‌ای می‌باشد که کارفرما براساس مسئولیت‌های که قانون بدو محول نموده است، می‌بایست برای کارگر شخصا رد نماید.

هزینه تمام شده تنظیم شکایت چقدر است؟

هزینه‌ای که شما لازم است به جهت تنظیم شکایت متقبل شوید، مقداری جهت اخذ فرم دادخواست است. در صورتی که مایل می‌باشید جهت امور خود با یک وکیل مشورت نمایید، هزینه‌های مربوط به او با توجه به توافقات صورت گرفته میان شما خواهد بود.

آیا برای این شکایت نیاز به وکیل است؟

آیا از حق و حقوق خود به درستی مطلع هستید؟ یا نیاز دارید با یک وکیل و یا مشاوره حقوقی در این راستا مشورت نمایید. به نظر ما در وکیل کار 24 مشورت با یک وکیل می‌تواند بسیار بهتر از متحمل گشتن اضرار بسیار باشد.

نحوه پشتیبانی و شکایت تنظیم شده چگونه است؟

در صورتی که شما خود در این راستا گام گذارده باشید، شما خود موظف خواهید بود که پیگیری های لازم را از شکایت مطرح شده به انجام رسانید.

ولیکن چنانچه که یک وکیل در این مسیر گام گذارده باشد، او خود می‌داند که چگونه می‌تواند شما را به نتیجه‌ای مطلوب برساند.

ما در این متن سعی نمودیم شما را با این مسئله آشنا سازیم که کارفرما حق ندارد حقوق شما را بابت طلب خود قطع کند. البته شما می‌توانید به این هنگام از کارفرمای خود شکایت لازم را به عمل آورید.