کارفرما نسخه ای از قرارداد به کارگر نمی دهد آیا کارگر می تواند شکایت کند؟
راهنمای مقاله
حتما شما هم میدانید که کارگران قشر ضعیف و زحمتکش جامعه میباشند که بنابر زحمات خود حق الزحمه بالایی را دریافت نمیکنند و حق و حقوقی نیز دارند.
بخش بسیاری از کارفرمایان بر این باور هستند که کارگر حق بسیاری را ندارد و میبایست لااقل حق و حقوق آن را رعایت نماید و نیاز این قشر ضعیف را برطرف سازد.
ما در این مطلب از خود مایل هستیم شما را کمی با کارفرما نیز کارگر، حقوق هر دو و پاسخ سوال کارفرما نسخه ای از قرارداد به کارگر نمیدهد آیا کارگر میتواند شکایت کند؟ آشنا سازیم.
کارگر کیست؟
با استناد به ماده دو قانون کار، کارگر از لحاظ این قانون فردی میباشد که به هر عنوان در برابر اخذ حق السعی، اعم از حقوق، مزد، سهم سود نیز دیگر مزیتها به تقاضای کارفرما کار مینماید.
کارفرما کیست؟
با استناد به مادهی دو قانون کار، کارفرما شخصی است حقیقی و حقوقی که کارگر به تقاضا و به حساب او در برابر اخذ حق الزحمه کار مینماید. مدیرها و مسئولان و به گونهای عمومی کلیه افرادی که عهدهدار اداره کارگر میباشند.
نماینده کارفرما محسوب میگردد و کارفرما مسئولیت تمامی تعهداتی را دارد که نمایندگان بیان گردیده در برابر کارگر برعهده خویش میگیرند.
در ارتباط با شکایت از کارفرما جهت نبود قرارداد چنانچه که نماینده کارفرما خارج از اختیارات خویش تعهدی نماید و کارفرما آن را نپذیرد در برابر کارفرما مسئول خواهد بود.
رابطه کارگر و کارفرما به چه شکل میباشد؟
قانونگذار به گونهای واضح و روشن رابطهی میان کارفرما و کارگر را تعریف نموده است. کارفرما مسئولیت دارد بنابر تعرفههای موجود، تمامی حقوق کارگر را چون حق الزحمه، عیدی، پاداش، مرخصی، حق اولاد، حق مسکن و تمامی موردهایی را که حق کارگر است به موقع بدو تأدیه نماید و به هنگامی که کارفرما در ادای حق و حقوق کارگر تعلل نماید، کارگر حق خواهد داشت با رجوع به نهاد کار محل خود، نسبت به عدم اخذ هر نوع حقوقی که داشته، جهت شکایت مبادرت ورزد.
عناصر تشکیل دهنده رابطه کارگر و کارفرما و شکایت از کارفرما بدون قرارداد کتبی
ضمن شکایت از کارفرما بدون وجود قرارداد تعریف کارگر و کارفرما ضمن قانون کار، رابطه میان کارگر و کارفرما را در دو خصوصیت ذکر مینماید:
- تابعیت دستوری کارگر از کارفرمای خود.
- تابعیت مزدی کارگر از کارفرمای خود.
هر دو طرف میبایست از موارد بیان شده تبعیت نمایند. در صورت عدم وجود یا نقص هر یک از موارد فوقانی رابطه کارگری و کارفرمایی شکل نخواهد گرفت.
البته که پس از انعقاد قرارداد کارفرما موظف است یک نسخه از قرارداد منعقد شده، در اختیار کارگر خود قرار دهد.
قرارداد کار
قرارداد کار شامل بندهای خاص خود است و برخی موارد را شامل میشود. قرارداد کار در دو نسخه تهیه میشود که یکی از این نسخهها نزد کارگر، کارمند یا کارپذیر و دیگری نزد کارفرما واقع میشود.
ضمن قرارداد کار مواردی همانند طرفین معاهده، روز آغاز کار، دائمی بودن یا موقتی بودن کار، مدت زمان کار آزمایشی، مکان به انجام رساندن کار، حق و حقوق نیز شیوه پرداخت، ساعت زمان آغاز کار و پایان آن، مرخصی در طول سال، مهلت جهت کنارهگیری از کار، معاهده کاری و اشتغال به کار، بیان خواهد شد.
هر کدام از موارد نام برده شده حاوی شرح حال مخصوص به خود هستند و میبایست در بطن قرارداد هر یک از آنها طرح شود تا به صراحت و درستی به انجام فعالیت خود برای کارفرما مبادرت ورزد.
چرا که اگر هر کدام از آنها ضمن معاهده مطرح نگردد، باید آن را قرارداد ناقص تلقی نمود. پس به هر میزان که قرارداد کاملتر و جامعتر باشد، پیگیری حقوقی کارمند به شکلی مطلوبتر و با نتیجه مؤثرتر صورت خواهد پذیرفت.
رابطه حقوق و دستمزد کارگران نیز نسخه دوم قرارداد
حقوق و دستمزد و معاهده دو مسئله اختلاف برانگیز در رابطهی میان کارفرما و کارگر میباشد که در بسیاری از موارد منجر به راهی نمودن کارفرمایان در هیئت های حل اختلاف خواهد شد.
بهتر است این گونه بگوییم که به عبارتی راهکار کارفرمایان در راستای خلا سلاح نمودن کارگران عدم تسلیم نسخه دوم معاهده میباشد.
اختلاف میان کارفرما و کارگر میتواند بر سر موضوعاتی چون معاهده، مقدار حق و حقوق یا مزایا، ساعت های کاری، مرخصی در طول سال، ارتقای کاری و نهایتا مواردی چون اینها باشد که بعضا در رابطه کارگر و کارفرمایان سایه میاندازد و منجر میشود تا دائما روابط کاری را بینابین بازار کاری با حاشیههای بسیاری همراه کند.
رجوع کارگران به صورت دائمی (در مجموع مشمولان قانون کار ایران) به دادگاههای حل اختلاف نیز خیلی از پروندهها در این قسم بیانگر پیگیری منافع از جانب جامعه کارگری و کارفرمایی میباشد که منجر میگردد تا شکایت نیز مراجعه به مراجع حل اختلاف از جانب کارگران انجام شود.
بیشتر شکایات از جانب جامعه کارگری مطرح میشود!
در این بخش آمارهای تهیه شده بیانگر این نکته است که بخش بسیاری از شکایت های صورت گرفته از جانب کارگران مطرح میشود.
شاید که این موضوع بیانگر اختلاف همیشگی موجود میان کارگر و کارفرما بر سر منافع برجای مانده از کار است. البته که بیشتر این شکایتها بر سر موضوعاتی چون حق و حقوق، دستمزد، مزایا و غیره مطرح میشود.
عدم ارائه نسخه دوم قرارداد به کارگر و راحت شدن کار
بله، ما گفتیم راحتی کار! در شرایط کنونی جامعه و اوضاع بسیار نابه سامان اقتصادی بیشتر کارگاههایی که دارای کارگران زیر 5 نفر هستند از ارائه داشتن نسخه دوم قرارداد به کارگر امتناع می ورزند. گویا کارفرمایان این گونه میخواهند خیال خود را از اخراج کارگر و عدم پرداخت حق و حقوق او راحت کنند.
از سویی هم کارگر مجبور است به این کار تن دهد. اگر بخواهیم به کارگرانی که نسخه دوم قرارداد را ندارند، نگاهی اندازیم، بیش از 25 درصد آنها چنین چیزی را در دستان خود ندارند و کارفرما میتواند بسیار راحت و آسان بدون آن که حقوق و دستمزد او را پرداخت کند، عذرش را بخواهد.
بهتر است نگران نباشید، ما اینجا هستیم تا به شما بگوییم چگونه میتوانید به هنگام عدم وجود نسخه دوّم قرارداد از کارفرمای خود شکایت کنید.
فرآیند انجام شکایت چگونه است؟
روابط کار میان کارگران و کارفرمایان به گونهای روزانه و مستمر در میانه میدانهای مدیریت کارفرما و تبعیت از جانب کارگر واقع شده است. ولو پایداری اختلاف و دعواهای موجود میان دو طرف را نمیتوان نادیده گرفت.
این اختلافات که در جلوههای شخصی و جمعی از یک طرف و حقوق و منفعت کاری از جانب دیگر رخ میدهد، کار آنها را از منظر حقوقی بسیار مشقت بار مینماید.
روشن است که انجام شکایت از کارفرما تابعی از تخلفات و نقض ضوابط و مقررات آمره قوانین و مقررات کار میباشد. به بیانی بهتر، شکایت از جانب کارگر متضمن اثبات تخلفات و نقض هر کدام از حقوق و مزیتهایی از سوی کارفرما میباشد که به واسطه قانونگذار به رسمیت شناخته شده است.
درست است کتبی بودن و در اختیار داشتن قرارداد از جمله عوامل صحت و سقم معاهده نمیباشد، ولی به طور جد نمیتوان رابطه کار و آسیبپذیری حقوق کارگر را در این ارتباط نادیده انگاشت.
در این جهت بنابر اصلاحیهای که مطابق ماده 41 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و نیز ارتقاء نظام مالی کشور ایران مصوب سال ۱۳۹۴ به قانون کار موجود الحاق گردیده است، تبصرهای به ماده هفت قانون کنونی کار اضافه شده است که چنین بیان میدارد:
معاهدههای منوط بر قانون کار به هنگام کتبی بودن میبایست ضمن فرم ویژهای باشد که به واسطه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در محدوده قوانین و ضوابط تهیه گردد و در اختیار دو طرف واقع شود.
با رجوع کارگر به نهاد کار، فرمهایی در اختیار او قرار خواهد گرفت که ضمن ستونهایی کلّیهی تکالیف کارفرما در برابر کارگر قید گردیده است. متن های مدنظر بدون اطاله مسئله و به گونه خلاصه حق و حقوق کارگر را بیان میدارد.
از این جهت کارگر عزیز میتواند با مطالعه هر ستون، شرایط کاری خود را بررسی نماید و برای احقاق حقوق خود شکایت به عمل آورد.
شما میتوانید با ایجاد یک ضربدر در ستونهای مربوطه به هر یک از حقوق شما که ضایع گردیده است، معترض گردید. بعد از کامل نمودن فرمهای شکایت از کارفرما در ابتدای امر، این شکایت از جانب شما دوست عزیز به هیئت تشخیص بدوی ارجاع داده خواهد شد.
از جانبی دیگر هیئت تشخیص بدوی با اکتفا به اسناد و مدارک موجود نیز اعزام بازرس کار به مکان مورد نظر نیز صحت و سقم ادعای کارگر را وارسی خواهد نمود و سپس نسبت به صادر نمودن رای گام میگذارد.
حال آن که چنانچه که کارگر دارای بیمه باشد، بهتر است ابتدا به طریق شعب بیمه گذاری تامین اجتماعی خویش، شعب نهاد کار و امور اجتماعی را جویا شود. بعد از آن از واحد ارجاع آن شعبه نهاد کار، نامهای برای شعبه بیمه گذاران اخذ کند.
ضمن این مرحله به کارگزاری بیمه تامین اجتماعی که ثبت نام بیمه از آن محل اخذ شده است رجوع و سابقه بیمه خویش را اخذ کنید و سپس سوابق را به نهاد کار با خود ببرید.
بهتر است خاطر نشان شویم که شکایت کارگران از کارفرمایان به منظور مطالبه حقوق و بیمه، مشمول مرور زمان نخواهد بود.
از این جهت هیچ گونه چهارچوب زمانی برای این امر وجود نخواهد داشت و در هر هنگامی کارگر یا پس از فوت او، وراث قانونی او توانا خواهند بود که علیه کارفرما شکایت به عمل آورند.
به هنگام اعتراض به رای هیئت تشخیص کارگر و کارفرما، پرونده آنها به مرحله تجدید نظر خواهی یعنی آن که هیئت حل اختلاف ارسال میگردد.
حال به هنگامیکه حکم قطعی به نفع شما صادر شد و یا اعتراضی در این راه صورت نگرفت و کارفرما از به اجراء رساندن حکم امتناع ورزید، شما میتوانید از واحد اجرای نهاد کار صدور اجرائیه تقاضا کنید که بخش اجرای موضوع را به منظور اجراء به یکی از دادگاهها در حیطه قضایی صلاحیت دار ارسال کند.
مدارک لازم جهت انجام شکایت چیست؟
ما در این قسمت از متن اسناد و مدارکی را به شما پیشنهاد خواهیم کرد که میتوانید با استناد بدانها در مراجع حل اختلاف ارتباط کاری خود را به مرحله اثبات رسانید:
- حکم منوط بر استخدام، ارتقاء شغلی، دگرگونی سمت در روند مورد ادعا. (حکمهای خارج از دوره مورد ادعا مقبول واقع نخواهد شد.)
- فهرستهای حقوق کارگاه منضم به اظهارنامههای مالیاتی که از جانب اداره دارایی مربوطه به مرحله تایید رسیده است.
- دفتر قانونی مربوط به کارگاه و اسناد و مدارک هزینه مربوطه.
- فهرستهای حقوق کارگاه.
- رسید، فیش یا آن که چک بین بانکی.
- کارت مربوط به گشایش حساب بانکی.
- کارتهای منوط بر ورود یا خروج و یا دفاتر مربوط به ثبت حضور و غیاب پرسنل کارگاه.
- کارت بهداشتی که از جانب نهاد بهداشت محیط کار صادر گردیده است.
- ارائه آراء صادر شده از جانب هیئت تشخیص و حل اختلاف.
- درخواست بازرسی و انجام تحقیقات از مکان کار خویش به جهت اثبات پیشینه کاری.
- دریافت استشهادیه که از جانب همکاران سابق واحدهای تجاری همسایه و دیگر افراد امضاء گردیده است.
- استناد به برگه مرخصی و یا آن که ماموریت که از جانب شرکت به تأیید رسیده است.
هزینه تمام شده شکایت چقدر است؟
ممکن است این موضوع به یک چالش بزرگ برای کارگران مبدل گردیده باشد، که اصلا هزینه شکایت از کارفرما به چه میزان است! بهتر است نگران نباشید. چرا که نیاز نیست که شما در این راستا هزینه بسیاری را صرف کنید.
آیا برای این شکایت نیاز به وکیل است؟
تنها مکانی که امکان دارد نیاز به وکیل پایه یک دادگستری در دعاوی میان کارگر و کارفرما باشد، نهاد کار است که کارگر یا آنکه کارفرما میتوانند هر شخص عادی یا واجد شرایط را تحت عنوان نماینده به نهاد کار معرفی کنند و حضور نماینده آنها به منزله وکیل بیان میگردد و هر نوع دفاع یا مواردی که نیاز بدان باشد ضمن جلسه مطرح و از قابلیت رسیدگی برخوردار خواهد بود.
شما میتوانید با در اختیار داشتن وکیل در کنار خود به بسیاری از حق و حقوق خویش دست پیدا کنید.
نحوه پشتیبانی و شکایت تنظیم شده چگونه است؟
بله، درست است شما با در اختیار داشتن وکیل میتوانید با اطمینان خاطر از پشتیبانی پرونده خود کناره گیری کنید. حال آن که آن چه که در این میانهها حائز اهمیت خواهد بود، پشتیبانی به بهترین شیوه ممکن است.